مدل رشد بخش کشاورزی ایران با تاکید بر فناوری و سرمایه انسانی

هدف این مقاله شناسایی متغیرهای موثر و برآورد کمّی تاثیر آنها بر رشد ارزش افزوده کشاورزی ایران است. در این مورد از نظریه‌های مطرح شده الگوهای رشد جدید که با ساختار بخش کشاورزی ایران تناسب دارند، استفاده شده است. مهم‌ترین این عوامل سرمایه انسانی و فناوری است. اهمیت کیفیت نیروی انسانی در تاثیر فراوان آن بر رشد اقتصادی است. ایجاد نوآوری‌های تکنولوژیکی (فناورانه) در عرصه تولید که خود نتیجه تحقیق و توسعه یا انباشت دانش است، موجب بهبود روش به‌کارگیری عوامل تولید می‌گردد. الگوهای رشد اولیه بیشتر ناظر بر برونزا بودن عامل نیروی کار و تغییرات فناوری بودند ولی به مرور با گسترش الگوها، انباشت دانش و کیفیت نیروی کار به‌عنوان متغیرهای درونزا در نظر گرفته شدند. در الگوهای رشد جدید سرمایه انسانی، انباشت دانش، تحقیق و توسعه و فناوری به‌عنوان عوامل اصلی رشد معرفی می‌شوند.مدل شناسایی شده بر اساس داده‌های دوره 1350-1382 برآورد شده است. برای برآورد الگوی رشد، ابتدا تابع تولید کاب- داگلاس با استفاده از تکنیک الگوی خود توضیح با وقفه گسترده (ardl) تخمین زده می‌شود، سپس با توجه به نتایج تخمین این تابع، عوامل موثر بر رشد ارزش‌افزوده بخش کشاورزی برآورد می‌شوند. نتایج حاکی است که ضرایب رشد سرمایه انسانی و رشد فناوری از نظر آماری معنادار و دارای تاثیر مثبت بر رشد بخش کشاورزی هستند.