تحلیلی ساختاری از رشد تقاضا و توزیع عاملی درآمد در اقتصاد ایران

درآمد دهک‏های پایین عموماً به نیروی‌کار (و نه سرمایه) مربوط می‏شود و به همین دلیل همراه با هدف رشد اقتصادی بالا، می‏توان از سیاست‏های طرفدار کار نیز برای بهبود توزیع درآمد و کاهش فقر استفاده کرد. برای ارزیابی اثربخشی این سیاست‏‏ها، بایستی رژیم تقاضا (دستمزدمحور یا سودمحور) مشخص باشد. پژوهش حاضر این مسئله را با استفاده از داده‏های سری زمانی 1343-1396 و مدل svarx بررسی می‌کند. یافته‏ها نشان داد که مخارج مصرفی در بلندمدت دستمزدمحور و تقاضای کل در کوتاه‏مدت سودمحور است. این یافته‏ها با درجه پایین آزادی تجاری و صادرات متکی به منابع طبیعی ایران مطابقت دارند. با ساختار کنونی اقتصاد، سیاست‏گذاری در کوتاه‏مدت با دوگانگی مواجه است. سیاست‏های طرفدار کار با رژیم تقاضای سودمحور ایران در تعارض هستند و موجب رکود اقتصادی می‏شوند. در مقابل، سیاست‏های طرفدار سرمایه احتمالاً موجب رشد بخش واقعی خواهند شد، اما نابرابری درآمدی را تشدید می‏کنند.

Structural analysis of demand growth and functional income distribution in the Iranian economy

Income of population’s lower deciles are generally associated with labor force (and not capital). Therefore, prolabor economic policies along with economic growth objective can be used to improve income inequality and alleviate poverty. In this regard, this paper investigates the demand regime using a SVARX model for the period 19642017. Empirical results indicate that consumption expenditures are wageled in the long run and aggregate demand is profitled in the short run. Given Iran’s low degree of trade openness and its dependency on natural resources, this finding is consistent with theoretical expectations. Therefore, with the current structure of the Iranian economy, policymaking faces a dual problem. Pursuing prolabor policies is not in line with profitled growth of aggregate demand. Procapital policies will probably lead to growth of the real sector, but they worsen income distribution.