اثرات مستقیم و تعاملی مصرف ‌‌انرژی و سرمایه ‌انسانی بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب در حال توسعه نفتی

دستیابی به رشد اقتصادی مستمر و شناخت عوامل موثر بر آن با توجه به مزیت‌های نسبی و منابع کشورها، از مهم‌ترین دغدغه‌های دولت‌ها و اقتصاددانان به ویژه در کشورهای در حال توسعه بوده است. دسترسی نسبتاً آسان و ارزان به منابع انرژی در کشورهای نفت‌خیزی همچون ایران نه تنها می‌تواند به طور مستقیم تولید و رشد اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهد؛ بلکه به طور غیرمستقیم و از طریق تقویت و هم‌افزایی سایر نهاده‌ها نیز نقش مهمی در ارتقای عملکرد اقتصادی کشورها ایفا می‌کند. این بررسی با استناد به نظریات رشد اقتصادی و تولید، ضمن بررسی وجود روابط بلندمدت، با استفاده از جدیدترین روش‌های داده‌های تابلویی ضرایب بلندمدت بین متغیرهای سرمایه فیزیکی، نیروی ‌کار، سرمایه ‌انسانی، مصرف‌ انرژی اولیه، تعامل «مصرف‌ انرژی اولیه و سرمایه ‌انسانی» و تولید ناخالص داخلی را در کشورهای در حال توسعه نفتی طی دوره طولانی 2014-1973 برآورد و تحلیل نموده است. بدین منظور از آزمون‌های ریشه‌ واحد، آزمون‌های همجمعی داده‌های تابلویی و روش‌ حداقل مربعات معمولی کاملاً ‌تعدیل‌شده (fmols) استفاده شده است. نتایج آزمون‌های ریشه ‌واحد و همجمعی داده‌های تابلویی حاکی از وجود روابط بلندمدت میان متغیرهای تحقیق است. نتایج برآوردها نشان داد که ‌سرانه مصرف‌ انرژی اولیه و سرمایه ‌انسانی در بلندمدت اثر معنادار مثبت قابل‌توجهی بر رشداقتصادی کشورهای در حال توسعه نفتی داشته‌اند. نتایج برآورد حداقل مربعات معمولی کاملاً ‌تعدیل‌شده در کشورهای در حال توسعه نفتی نشان داد که متغیر سرمایه ‌انسانی ‌سرانه تاثیر قابل‌ملاحظه مثبت (0.28) و مصرف‌ انرژی اولیه ‌سرانه اثر مثبت کمتری (0.11) بر رشداقتصادی داشته ‌است. اما، اثر تعاملی سرانه «مصرف‌ انرژی اولیه و سرمایه ‌انسانی» در کنار سایر عوامل اثرگذار بر رشد اقتصادی تایید نشد.

The Direct and Interactive Effects of Energy Consumption and Human Capital on the Economic Growth of Selected OildevelopingCountries

Achieving continuous economic growth and identifying its contributing factors is one ofthe most important concerns of governments and economists. Access to energy in oilrichcountries such as Iran can have directly and indirectly affects on growth. Relatively easyand inexpensive access to energy resources in oilrich countries such as Iran can not onlydirectly affect production and economic growth, but also indirectly through strengtheningand synergizing other inputs Plays a role in promoting the economic performance ofcountries. This paper, based on theories of economic growth and production, haveestimated longrun coefficients between the variables of physical capital, stock labor input,human capital, primary energy consumption, the interaction between “primary energyconsumption and human capital” and gross domestic product (GDP) using the most recentpanel methods in oildeveloping countries over the period 19732014. For this purpose,unit root tests, panel cointegration tests and Fully Modified Ordinary Least Squares method(FMOLS) have been used. The results of unit root tests and panel cointegration testssuggest longterm relationships among the variables. The results of Fully Modified Ordinary Least Squares method (FMOLS) Estimating in countries indicated that human capital had a significant positive effect (0.28) and primary energy consumption had a less positive effect (0.11) on economic growth in the longrun. However, the interaction effect of &primary energy consumption and human capital& was not confirmed.