تخمین توابع صادرات و واردات محصولات کشاورزی از بازارچه‌های مرزی ایران با رهیافت اقتصادسنجی فضایی

تجارت بخش کشاورزی نقش مهمی را در کشورهای در حال ‌توسعه ایفا می‌کند و در این راستا بازارچه‌های مرزی با توجه به حجم مبادلات محصولات کشاورزی، نقش بسزایی در جهت رشد و توسعه اقتصادی دارند. در این پژوهش توابع صادرات و واردات محصولات کشاورزی در 33 بازارچه‌ مرزی با استفاده از مدل‌های اقتصادسنجی فضایی طی دوره زمانی 13881395 برآورد شده است. نتایج مدل خطای فضایی نشان داد که بازارچه های مرزی بر یکدیگر اثر مثبت و معناداری دارند. در تابع صادرات بازارچه‌های مرزی با حجم صادرات بالا، قیمت‌های نسبی صادراتی تاثیر منفی و معناداری بر حجم صادرات داشته در حالی که درآمد شرکاء تجاری و نااطمینانی نرخ ارز موثر حقیقی تاثیر مثبت و معناداری داشته است و در بازارچه‌های مرزی با حجم صادرات پایین، درآمد شرکاء تجاری تاثیر مثبت و معنادار داشته و قیمت‌های نسبی صادراتی و نااطمینانی نرخ ارز موثر حقیقی تاثیر منفی و معناداری داشته است. همچنین در بازارچه‌های مرزی با حجم واردات بالا، درآمد داخلی تاثیر مثبت و معناداری داشته و قیمت‌های نسبی وارداتی و نااطمینانی نرخ ارز موثر حقیقی تاثیر منفی و معناداری داشته است در حالی که در بازارچه‌های مرزی با حجم واردات پایین، قیمت‌های نسبی وارداتی تاثیر منفی و معناداری داشته است.

Estimation of export and import functions of agricultural products of Iranian border markets with the approach of spatial econometrics

Agricultural sector trade plays an important role in developing countries. In this regard, therole of border markets in terms of the amount of agricultural commodity exchanges plays asignificant role in the growth of the economy. In this study, export and import functions ofagricultural products in 33 markets were studied by using the spatial econometric modelduring the period of 20092017. The results of the spatial error model showed that bordermarkets have a positive and significant effect on each other. Results spatial error modelshows that border markets with high export amount, amount relative export prices havenegative effect although global income and the uncertainty of real effective exchange ratehave positive effect and significant on export amount. In border markets with low exportamount, income has been positive effect and significant and relative export prices and theuncertainty of real effective exchange rate have been negative effect and significant. Inborder markets with high import amount, relative prices have been negative effect andsignificant but the uncertainty of real effective exchange rate and domestic income havebeen not significant. While in border markets with low import amount, relative importprices have been negative and significant effect.