کشش درآمد گمرکی دولت نسبت به تعرفه‌های قانونی

درآمد گمرکی حدود 20٪ از درآمدهای مالیاتی کشور را تشکیل می‌دهند. آیا دولت می‌تواند با افزایش نرخ‌های تعرفه‌ی وارداتی، درآمد گمرکی‌اش را بیافزاید؟ مطالعه‌ی حاضر کشش درآمد تعرفه‌ای دولت یا همان شیب منحنی لفر را نسبت به افزایش نرخ تعرفه‌ی قانونی برآورد می‌نماید. همچنین، اجزای شیب منحنی لفر وارداتی، که شامل کشش تعرفه محقق‌شده و کشش واردات رسمی هستند برآورد می‌شود. داده‌های مورد استفاده از گمرکات جمهوری اسلامی ایران، کتاب مقررات صادرات و واردات، و بانک جهانی اخذ شده و به‌صورت داده‌های تابلویی در بین سال‌های 1386 تا 1395 و به تفکیک کدکالاهای 6رقمی نظام هماهنگ استفاده شده‌اند. داده‌های نهایی شامل متغیرهای ارزش واردات ریالی و دلاری، وزن، تعرفه‌ی قانونی و تعرفه‌ی محقق شده است. برآوردها بر اساس مدل اثرات ثابت و با خارج نمودن اثرات ثابت در سطح هر کدکالای 6 رقمی انجام شده‌است.  نتایج نشان می‌دهد کشش درآمد دولت نسبت به افزایش نرخ تعرفه‌ی قانونی تنها 40 درصد است. مابقی (60درصد)، به دلیل افزایش معافیت‌ها و کاسته‌شدن از واردات رسمی کشور خنثی می‌شوند؛  مطابق برآوردها، تعرفه محقق‌شده از نیمی از تغییرات قانونی تبعیت می‌نماید، و واردات رسمی نیز کشش 20درصدی (منفی) دارد. لذا می‌توان گفت که حفره‌های قانونی حدود 50٪ از تعرفه قانونی را و دو سازوکار گران‌شدن کالای وارداتی و افزایش قاچاق، حدود 20درصد از تعرفه قانونی را خنثی می‌‌نمایند. سیاستگذاران محترم در حوزه‌ی تعرفه‌گذاری لازم است به از بین بردن حفره‌های مالیاتی توجه بیشتری نمایند. همچنین، لازم است لحاظ گردد که هر افزایش تعرفه قانونی منجر به سوق دادن فعالین اقتصادی به اجتناب مالیاتی (معافیت‌ها) و فرار مالیاتی (قاچاق) می‌شود که آثاری فراتر از کاهش درآمد مالیاتی دولت بر اقتصاد خواهد گذارد.

Estimating Elasticity of Government Revenue w.r.t to Statutory Tariffs

Custom income is about ۲۰% of Iran’s tax income. Is there a one to one relation between government’s revenue and statutory tax rates? This study assesses the elasticity of government custom revenue with respect to statutory tariff rates, also referred to as the slope of Laffer curve. We also estimate the elasticity of realized tariff rate and the legal imports. The data is from Iran’s custom and the World Bank (WITS). The final data include import values in rial and dollar, weight, statutory and realized tariff rates, from ۲۰۰۷ to ۲۰۱۶. We use fixed effect regressions which captures fixed characteristics of each observation, disaggregated into 6 digits of HS code. Results show that the eleasticty of government income with respect to statutory tariffs is 40 percent. The remaining part (60 percent) is neutralized due to the increase in tax avoidance and evasion. The elasticity of exemptions is estimated equal to about 50 percent and the legal import’s elasticity is about 20 percent. The latter contains both the demand reduction (Leffer effect) and the increase in evasion. Findings are robust to different tests, and indicate a substantial loophole between tariff setting and revenue earning. While reducing in illegal section requires fundamental reforms, the exemptions can be reduced by reconsidering in legal provisions.