مطالعه تاب‌آوری اکوسیستم شهر تهران دربرابر آلاینده‌های هوا

اکوسیستم شهری تهران توانایی جذب و تصفیۀ میزان مشخصی از حجم آلاینده‌ها دارد که همین توانایی نیز روزبه‌روز درحال کم‌شدن است. در روند رشد اقتصادی هر شهر یا کشور باید قابلیت‌های اکوسیستمی آن منطقه نیز لحاظ شود تا مشکلات زیست‌محیطی کم‌تری حاصل شود. هدف از نگارش این مقاله ارائه و بسط روشی برای اندازه‌گیری تاب‌آوری اکوسیستم شهر تهران دربرابر آلاینده‌های واردشده به هوای آن است. برای محاسبۀ تاب‌آوری از بزرگ‌ترین نمای لیاپانوف استفاده شده است، به‌طوری‌که بزرگ‌ترین نمای لیاپانوف مثبت، به‌معنی وجود رفتار آشوبی در سری زمانی موردمطالعه و به‌تبع آن کاهش میزان تاب‌آوری سیستم است. اطلاعات مورداستفاده در این پژوهش مربوط به شاخص کیفیت هوا (aqi) برای بازۀ زمانی 1390 تا 1394 است که به‌صورت میانگین روزانه و شامل 1826 داده است. نتایج نشان‌دهندۀ وجود آشوب در سری زمانی شاخص کیفیت هوا (aqi) است. ازنظر تاب‌آوری نیز اکوسیستم شهر تهران دربرابر آلاینده‌های واردشده تاب‌آوری بالایی ندارد و توان کافی را برای مقابله با شوک‌های واردشده ندارد. ازاین‌رو، توجه به تاب‌آوری در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و مدیریت شهری بسیار مهم است.