الگوی توزیع دز جذبی و ارزیابی خطر مربوط به پرتوشناختی در رسوبات تالاب بین‌المللی میانکاله، شمال ایران

در این پژوهش، فعالیت ویژۀ عناصر پرتوزای طبیعی و مصنوعی برای 50 نمونۀ رسوبی جمع آوری شده از سرتاسر تالاب میانکاله در شمال ایران در ضلع جنوب شرقی دریای خزر با استفاده از آشکارساز فوق خالص ژرمانیومی اندازه گیری شد. همچنین کمیت ‌های پرتوشناختی و شاخص ‌های خطر ناشی از تابش‌ های گامای محیطی ناشی از این ویژه هسته ‌ها محاسبه و نقشۀ توزیع فعالیت معادل رادیوم و دز جذبی برای سرتاسر تالاب میانکاله با استفاده از نرم افزار gis ترسیم شد. میانگین فعالیت ویژۀ ra226 ، th232، k40 و cs137 به ترتیب8/17±312/37، 1/46±21/19، 1/65±16/06  و 270±4/81 بکرل بر کیلوگرم به دست آمد که برای ویژه هسته های پرتوزای طبیعی کمتر از مقدار میانگین جهانی است. بالاترین غلظت برای ra226 مربوط به رسوبات مصب رود گلوگاه است. نتایج نشان دهندۀ رسوب گذاری سریع th232 بلافاصله پس از ورود به تالاب است. بیشترین غلظت k40 و cs137 به ترتیب در ناحیۀ دهانۀ رود گز و بخش آرام در ناحیۀ مرکزی تالاب مشاهده شد. میانگین فعالیت معادل رادیوم و دز جذبی به ترتیب 4/37±70/42 بکرل بر کیلوگرم و 1/94±32/73 نانوگری بر ساعت محاسبه شد که کمتر از مقدار میانگین جهانی است. نقشۀ توزیع فعالیت معادل رادیوم و دز جذبی میزان بالای این دو کمیت در رسوبات نواحی جنوبی و شرقی تالاب را نشان می‌ دهد که دلیل آن ورود ویژه هسته ‌های پرتوزا توسط جریان آب رودهای حوزۀ این تالاب است. به طور کلی میزان پرتوزایی کلی بر حسب معادل رادیوم در تالاب در نزدیکی دهانۀ رودخانه های با آبدهی بالاتر بیشتر است. مقدار میانگین برای کمیت های aedeout، elcr، agde، iγ و hex در تالاب میانکاله کمتر از مقدار مجاز آن است و به طور کلی نتایج این پژوهش نشان می ‌دهد که میزان پرتوزایی ناشی از ویژه هسته های پرتوزای موجود در تالاب میانکاله،  خطرات پرتوشناختی را برای سلامتی ساکنین این منطقه ایجاد نمی کند.

absorption dose distribution pattern and radiological risk assessment in sediments of miankaleh international wetland, north of iran

in this study, the specific activity of natural and artificial radioactive elements was measured for 50 sediment samples collected from throughout miankaleh wetland in northern iran on the southeastern side of the caspian sea using a high-purity germanium detector. also, radiological parameters and hazard indicators due to environmental gamma radiation caused by these nuclei were calculated and a distribution map of radium equivalent activity and absorbed dose for the whole miankaleh wetland was drawn using gis software. the mean specific activity of 226ra, 232th, 40k and 137cs respectively were 16.06±1.65, 21.19±1.46, 312.37±8.17 and 4.81±0.27 bqkg-1 that for natural radioactive nuclei are less than the global average. the highest concentration of 226ra is related to the sediments of the estuary of the galougah river. the results show rapid deposition of 232th immediately after entering the lagoon. the highest concentrations of 40k and 137cs were observed in the mouth of the gaz river and the calm part in the central area of the wetland, respectively. the mean values of raeq and d respectively were 70.42±4.37 bqkg-1 and 32.73 ngyh-1, which are less than the global average. the distribution map of raeq and d shows the high amount of these two parameters in the sediments of the southern and eastern parts of the wetland, which is due to the entry of radionuclei by the water flow of rivers of this wetland basin. in general, the amount of radioactivity expressed in terms of radium equivalent in the wetland is higher near the mouth of rivers with higher water flow. the average value for aedeout, elcr, agde, iγ and hex in this wetland is less than the allowable value and, in general, the results of this study show that the amount of radiation due to the radionuclei in miankaleh wetland does not pose radiological hazards to the health of the inhabitants of this area.