بررسی اصل عقلایی ‌بودن مقررات دولتی در نظام حقوقی انگلستان و ایران

نظارت قضایی بر مقررات دولتی، سازوکار پرصلابت حقوق اداری برای تضمین قانون‌مداری دستگاه اداری کشور است و بر این اساس محاکم قضایی اصولی گوناگونی را در حداقل‌کردن خودسری مقامات عمومی در فرایند اتخاد تصمیم اعمال می‌کنند. بررسی انجام‌گرفته در نظام حقوقی انگلستان در این نوشتار حاکی از آن است که محاکم کامن‌لا با به‌کارگیری اصول نظارت قضایی حق‌مدارانه، نقشی پررنگ در ارتقای مسئولیت حکومت و تضمین حقوق بشر ایفا کرده‌اند. یکی از این اصول، اصل عقلایی‌بودن مقررات دولتی است که بر اساس آن مقام اداری باید در فرایند اتخاذ تصمیم، لوازم و شرایط وابسته و ذاتی تصمیم و آثار و نتایج آن را مد نظر قرار دهد و سوء‌نیت و منافع شخصی یا حزبی خویش را در تصمیماتش دخالت ندهد. در کنار تبیین مفهوم اصل عقلایی‌بودن در حقوق انگلستان، با بررسی اجمالی انجام‌گرفته در برخی آرای دیوان عدالت اداری این رهیافت حاصل شده است که می‌توان ردپایی از توجه قاضی اداری ایرانی به این اصل را مشاهده کرد. این امر در عین حال موید خلا قانونی به‌ویژه در حوزه کنترل صلاحیت‌های اختیاری مقامات اداری در نظام حقوقی کشورمان است که به زعم نگارندگان، نیازمند اصلاحات قانونی در حوزه صلاحیت دیوان عدالت اداری و حاکمیت قواعد حقوق عمومی در رویکرد قضات این نهاد است.

Analysis the principle of reasonableness of governmental decisions in England and Iran’s legal system

Judicial review on administrative regulations is the great implement of administrative law for guaranty the legality of administrative decisions and courts apply various principles to diminish public authorities offense in decisionmaking process. In this paper, reviewing the British legal system indicative that common law courts by apply effective principles , play considerable role in upgrade government’s responsibility and ensuring the fundamental Human Rights .One of this principles is the reasonableness of governmental decisions that according to this principle , the public authority should consider relevant considerations in decisionmaking process and leaving aside the personal and party interests.In addition ,alongside the analyze the concept of reasonableness principle in British legal system , we study the Administrative Justice Court’s judgments and perceive that we can see footprint of apply this principle by the Iranian administrative judge .Yet , this issue demonstrate that there is a legal loss in controlling the discretionary powers of public authorities in our legal system and we think this problem requires legal reforms and governance the public law’s principles in the judge’s approach at Administrative Justice Court .