سرنوشت عقد در صورت عدم ‌تحقق شرط تعلیقی در حقوق فرانسه و ایران

در صورت عدم ‌تحقق شرط تعلیقی، طبق بند 3ماده‌1304-6 قانون مدنی فرانسه، فرض می‌شود که «تعهد» هرگز وجود نداشته است. با این حال، بند اخیر سرنوشت «عقد» را مشخص نکرده است. در صورت عدم ‌تحقق معلق‌علیه، دکترین کلاسیک برای آن اثر قهقرایی قائل بودند.ولی بخش عظیمی از دکترین معاصر عدم ‌حصول آن را فاقد اثر قهقراییمی‌دانندو با نهاد انتفای« . اما این توجیه با تعارضی در درون خود مواجه است: از یک سو، در صورت عدم ‌تحقق معلق‌علیه، فرض می‌شود تعهد هرگز به وجود نیامده است و از سوی دیگر گفته می‌شود عقد منتفی است. از آنجا که انتفاء ضمانت اجرای عقدی است که به صورت معتبر منعقد می‌شود و سپس یکی از «عناصر اساسی» خود را از دست می‌دهد،پس می‌تواند عمل حقوقی را هرگز به وجود نیامده است را خدشه‌دار کند . در حقوق ایران، قانون مدنی فاقد هرگونه حکمی در این خصوص است. رویه‌قضایی نیز تصمیم روشنی اتخاذ نکرده است. در دکترین هم به قدر کافی به سرنوشت قرارداد در صورت عدم‌ تحقق معلق‌علیه پرداخته نشده است و معمولاً از ضمانت ‌اجرای بطلان و انفساخ سخن به میان می‌آید. ولی به نظر می‌رسد بهتر است به جای بطلان یا انفساخ در حقوق ایراننیز نهاد «انتفای» عقد به عنوان سرنوشت عمل حقوقی در صورت عدم ‌حصول معلق‌علیه مورد شناسایی قرار گیرد.

the fate of contract if suspensive condition fails in french and iranian law

by virtue of clause 3 article 3, 1304-1306 french civil code, if a suspensive condition fails, the obligation is deemednever to have existed. nevertheless, this article falls short of specifying the fate of the contract. if suspensive condition fails, the classical doctrine will give it a retroactive effect. the main part of the contemporary doctrine, however, justifies the non-retroactivity of non-fulfilment of a suspensive condition with reference to the lapse of the &caducité& contract. this justification suffers from a paradox in its reasoning. on the one hand, if the condition fails, the obligation is deemed never to have existed, on the other hand, the contract is said to be a lapse. as the lapse of contract is a sanction for a contract which has been validly formed and later one of its &essential elements& disappears, it cannot prejudice a juridical act deemed never to have existed. iranian law insufficiently stipulates the fate of the contract if suspensive condition fails, and there is a frequent reference to the sanction for nullity and dissolution. however, it would be better to recognize the lapse in the iranian law for the non-fulfilment of condition in a suspensive condition.