اصل ممنوعیت استناد به عمل نامشروع خویش؛ مطالعه‏ای تطبیقی در فقه اسلامی و حقوق ایران

یکی از مباحث مهم، که در مباحث حقوق ایران معمولاً مغفول واقع می‌شود، تاثیر ارتکاب عمل نامشروع بر حقوق اشخاص است. در این رابطه، اصل ممنوعیت استناد به عمل نامشروع خویش اقتضای آن دارد که آلوده بودن دستان شخص در نتیجۀ ارتکاب عملی ناروا منجر به محرومیتش از دیگر حقوقی شود که در شرایط عادی از این رهگذر بدو می‌رسیده است. در این اثر تلاش شد با استفاده از روش تحلیلی‌ کتابخانه‌ای به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که آیا اشخاص از استناد به عمل نامشروع خویش ممنوع هستند؟ موارد و مصادیق ممنوعیت استناد به عمل نامشروع خویش کدام است و اثر وضعی چنین ممنوعیتی چیست؟ در پاسخ به این پرسش‏ها و با بهره‌گیری و تحلیلِ آثار فقها به این نتیجه دست ‌یافته شد که پذیرش این اصل، تحت شرایطی، هیچ ناسازگاری با مبانی نظام حقوقی ما ندارد و در قوانین موجود پاسخ‌هایی درخور به مثابة ضمانت اجرایِ مناسب این اصل می‌توان یافت.

principle of no action can arise from one’s illegal act: a comparative study of islamic jurisprudence and iranian law

one of the important issues which is usually neglected in the iranian legal literature is the impact of wrongdoing on rights of the wrongdoer from which would other they would have benefited. in the present paper we endeavor to address the complex issues by using analytical-library method which pertains to the legal doctrine of “ex turpi causa non oritur actio” what are the cases and examples and what is its legal effect. we have sought to base the said doctrine on islamic canons and maxims, thus justifying its application under iranian positive law. in response to the said questions and by using and analyzing the islamic documents we came to the conclusion that the doctrine of clean hands under certain conditions has no inconsistency with the foundations of our legal system, and there exists adequate remedies for said doctrine in order to be applied.