امکان‌سنجی بازگشت مجدد دین بر ذمه مدیون

در زمینه امکان بازگشت مجدد دین بر ذمه مدیون چهار نظر عمده فقهی وجود دارد. قائلین به استحاله بازگشت مجدد دین ساقط‏شده به قاعده «الساقط لایعود» و اصل عدم عود استدلال می‏کنند. برخی با استناد به ماهیت اعتباری دین، بنای عقلا و صحت فسخ و اقاله عقودی با موضوع دین قائل به امکان اعتبار مجدد دینِ ساقط‏شده بر ذمه مدیون هستند. برخی بر آن‌اند که سقوط دین به منزله تلف دین است. اما در صورت وجود سبب اعاده دین مثلِ دینِ ساقط‏شده بازمی‏گردد. برخی نیز قصد طرفین را در حکم مسئله تعیین‏کننده دانسته‏اند. اگر قصد طرفین تملیک و تملک باشد، بازگشت دین ممکن است. اما، با قصد ایفا و استیفای دین، دین باز نخواهد گشت. طبق بررسی‏‏ها، سقوط دین در حکم تلف است و طبق اصل تبعیت امور اعتباری از قواعد عقلی بازگشت آن به حکم قاعده عقلی «الساقط لایعود» محال است. اما بازگشت مماثلِ دینِ ساقط‏شده ممکن است. طبق مواد 806 و 701 و 723 ق.م. قانون‏گذار نیز دیدگاه یادشده را پذیرفته است. از نتایج پذیرش دیدگاه بازگشت مثل دین عدم بازگشت طواری دین‌ از جمله ضمانات و وثایق متعلق به دین، حال بودن دین مُعاد، و عدم اعتبار قرار اقساط در مورد آن است.

The Feasibility of the debts return on the debtors due

There are four major jurisprudential opinions on the possibility of returning the debt to the debtor. Those who believe in the impossibility of the return of the defunct debt argue for the rule of defunct will never return and the principle of nonrecurrence. Citing the intangible nature of debt, the manner of wise people, and the validity of termination and cancellation of contracts whit the subject of debt, some believe that debt recurrence is possible. Some believe that the defunct debt is like the destroyed debt. But if there is a reason for returning of debt, a debt like a debt that has been overthrown return. Some have considered the intention of the parties as decisive. If the intention of the parties is possession, the return of debt is possible, but with the intention of payment debt, debt will not return. According to Articles 806, 701 and 723 civil code, the legislator has accepted the above view. Some of the results of accepting the view of return the debt like a debt that has been overthrown are the nonreturn of guarantees and documents belonging to debt, and the invalidity of installments on it and it must pay immediately.