کنکاشی بر قاعده محدود بودن رسیدگی دادگاه در قلمرو خواسته

بی‌تردید یکی از مسائل مهم آیین تنظیم دادخواست و اقامه دعوا قاعده «تعیین قلمرو رسیدگی دادگاه در محدوده خواسته» است. آنچه در این خصوص مهم و بنیادین جلوه می‌کند مشروعیت و ماهیت و همچنین حدود این قاعده است تا به دور از هر گونه ابهام روشن شود چه معیار و ضابطه‌ای قلمرو رسیدگی دادگاه را تعیین می‌کند و مشروعیت می‌بخشد یا آن را محدود یا به طور کلی ممنوع می‌کند. قاعده محدود بودن رسیدگی دادگاه در قلمرو خواسته از روح و منطوق مواد مختلف و پراکنده قانون آیین دادرسی مدنی و برخی مبانی فقهی مرتبط با آن قابل استنباط است. یافته‌های تحقیق نشان داد رعایت این قاعده امری و شکلی در همه مراحل دادرسی لازم و دارای ضمانت اجراهایی است. هرچند استثنائاتی بر این قاعده وارد است، آن استثنائات باید به طور محدود تفسیر شوند تا حرمت این قاعده و سایر اصول و قواعد حقوقی مرتبط با آن، از جمله اصل بی‌طرفی دادرس، حفظ شود. از این رو، محققان در تحقیق حاضر با اتخاذ روش توصیفی‌ تحلیلی به دنبال آن بودند که قاعده یادشده و حدود اختیار دادگاه در افزودن یا کاستن از خواسته و عنوان دعوا را بر اساس اصول حقوقی و برخی مبانی فقهی بررسی کنند و در صورت امکان پیشنهادهایی ارائه دهند.

An inquiry on the rule of limitation in court proceedings in scope of object of claim

Undoubtedly, one of the most important concerns in lodging a petition and initiating a lawsuit is the scope of hearing within the limitations of the petition. Legitimacy, nature of rule and its limits seem to be important in order to clarify based on what criteria the scope of hearing is determined or limited or forbidden. The scope of hearing within the limitations of the petition can be inferred from the spirit and letter of Civil Procedure and some jurisprudential guidelines. The findings show that observance of this imperative procedural rule is a must in all hearing stages and is subject to sanction. There are some exceptions to the subject of the scope of hearing within the limitations of the petition but, these exceptions must be interpreted restrictively in favor of observance of this rule and other legal principles and rules including the principle of Impartiality of Judges. The present descriptiveanalytical research examines this rule and the limitations of the court’s authority to add parts to or omit parts of the petition and the lawsuit on the basis of legal principles and jurisprudential guidelines and also it aims to provide some suggestions in this regard.