صلاحیت دیوان داوری در دعوای نفتی یوکاس علیه روسیه

به سال 2005 میلادی، اکثریت سهامداران شرکت نفتی یوکاس با شروع سه جریان داوری موردی علیه دولت روسیه، بر مبنای معاهده منشور انرژی، مدعی شدند دولت روسیه در حق آنان رفتار عادلانه و منصفانه را رعایت نکرده و دارایی‌های آن‌ها را مصادره کرده است و باید خسارت وارده را جبران کند. با توافق خواهان‌ها، هر سه پرونده در یک دیوان داوری مطرح و با توجه به مشترکات آن‌ها تحت جریان دادرسی واحد بررسی شد. دولت روسیه در واکنش به دعوای سهامداران شرکت یوکاس، با طرح مجموعه‌ای از ایرادات، مدعی شد دیوان داوری آنسیترال صلاحیت رسیدگی به ادعای خواهان‌ها را ندارد. دیوان داوری، به‌رغم ایرادات روسیه، به تاریخ 30 نوامبر 2009، با صدور رای مقدماتی، صلاحیت خود را احراز کرد. سپس، به تاریخ 18 جولای 2014، رای نهایی خود را، که از آن به بزرگ‌ترین رای تاریخ داوری یاد می‌شود، صادر و به‌موجب آن دولت روسیه را به پرداخت مبلغی بالغ بر پنجاه‌میلیارد دلار در حق سهامداران شرکت نفتی یوکاس محکوم کرد. دیوان داوری یوکاس طی رای صلاحیتی خود به تجزیه‌وتحلیل برخی از مقررات مهم مربوط به حوزه حل‌وفصل اختلافات سرمایه‌گذاری پرداخت که اهمیت موشکافی رای صلاحیتی را دوچندان کرد. این‌رو، در این مقاله به بررسی تحلیلی ایرادات دولت روسیه در زمینه صلاحیت دیوان داوری پرداخته شد تا بهتر بتوان اعتبار و درستی سنگین‌ترین رای تاریخ داوری را ارزیابی کرد.