مطالعه اثرات حفاظتی عصاره سیاه‌دانه بر سمیت کبدی سیسپلاتین در موش صحرایی

سیسپلاتین به عنوان یک داروی ضدسرطان، در دوزهای بالا برای کبد سمّی می‌باشد. مشخص شده است که استرس اکسیداتیو در سمّیت سیسپلاتین دخیل است. با توجه به خواص آنتی اکسیدانی سیاه‌دانه، این مطالعه برای ارزیابی اثرات محافظتی عصاره سیاه‌دانه در برابر سمیّت کبدی سیسپلاتین در موش صحرایی انجام گردید.40 سر موش صحرایی نر ویستار به طور تصادفی در چهار گروه مساوی تقسیم گردید. گروه 1 به عنوان شاهد انتخاب شد. به گروه های 2 و 4 عصاره سیاه‌دانه ( mg/kg250) به مدت 15 روز متمادی گاواژ گردید. گروه های 3 و 4 تک دز سیسپلاتین (mg/kg  7.5) را در دهمین روز آزمایش به روش داخل صفاقی دریافت کردند. در پایان، سطوح سرمی آنزیم‌های آسپارتات و آلانین آمینوترانسفراز و لاکتات دهیدروژناز و بیلی‌روبین تام، آلبومین و پروتئین تام اندازه گیری شد. میزان مالون دی آلدئید و فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز نیز در هموژنات بافت کبد اندازه گیری شد. برای ارزیابی آسیب شناسی بافتی، نمونه هایی از  کبد جدا و مقاطع بافتی با استفاده از روش معمول رنگ آمیزی هماتوکسیلین ائوزین تهیه شد. در نهایت، یافته های بیوشیمیایی با نتایج بافتی تطبیق داده شد.در گروه 4، عصاره سیاه‌دانه به‌طور معنی‌داری میزان افزایش یافته آنزیم‌های شاخص آسیب کبد و بیلی‌روبین تام را کاهش و سطوح کاهش یافته آلبومین و پروتئین تام سرم را به‌طور معنی‌داری افزایش داد. در این گروه، عصاره سیاه‌دانه به طور معنی داری میزان پراکسیداسیون لیپیدی را کاهش و سطوح آنتی اکسیدان های کبد را افزایش داد. تغییرات بافتی همراستا با یافته های بیوشیمیایی بود. تیمار با عصاره سیاه‌دانه، به طور قابل توجهی مانع از بروز تغییرات پاتولوژیک در بافت کبد موش های صحرایی شد و تنها آسیب قابل مشاهده، واکوئولاسیون خفیف سیتوپلاسم هپاتوسیت ها به خصوص در اطراف وریدچه مرکزی بود. نتایج این مطالعه نشان داد عصاره سیاه‌دانه با خواص آنتی‌اکسیدانی خود، کبد موش‌های صحرایی را در برابر سمّیت سیسپلاتین محافظت می کند.