تحلیل اندیشه‌های رجالی و گزارش‌های حدیثی «علی بن حسن بن فضّال» با تاکید بر «رجالِ کشّی»

نقش خاندان فضال در انتقال میراث روایی شیعه امری انکار ناپذیر است. در این میان علی بن حسن بن فضال با تاثیرگذاری بر اندیشه‌های حدیثی و رجالی پسینیان خود امر مهمی را برعهده داشته است. پژوهش‌های مختلفی پیرامون آثار روایی وی انجام شده لیک سوال از چند و چون فهم اندیشه رجالی وی به عنوان یک رجالیِ «نص گرا» و مولف قرن3 همچنان مطرح است.این پژوهش با روشی توصیفی- تحلیلی و بهره‌گیری از شیوه‌هایی چون تحلیل اسناد- متن و یافتن حلقه مشترک و تبیین روابط معنایی میان روایات سعی دارد تا به مدد بازیابی آثار وی در کتاب اختیار معرفه الرجالِ کشی مبانی جرح و تعدیل و عوامل اثرگذار بر نوع رای رجالی وی را به‌دست آورد و دلایل اعتماد کشی و عیاشی بر او و نیز داوری دانشیان در تعارض بین علی بن فضال و عیاشی را به عیار نقد بازنماید بدین ترتیب مشخص شد که علی بن فضال در نظرات رجالی از سه شیوه بیانی برای وثاقت یا ذم راویان استفاده می‌کند، معیار توثیق راویان از نظر علی بن فضال را در سه دسته می‌توان شماره کرد و آنچه که در وهله اول برای علی بن فضال مهم است واکنش یا سخن امام نسبت به یک شخص است. او گرایش‌های غیر تاثیرگذار در اندیشه‌های مهم کلامی را در توثیق راویان دخالت نمی‌دهد و می‌توان از احتمال گرایش کلامی وی هم‌راستا با ابن ابی عمیر و در مخالفت با یونس بن عبد الرحمن سخن گفت وی با درایت‌های رجالی خاص خود انواع الفاظ توثیق و تضعیف را به کار بسته و اندیشه فطحی در آرای رجالی تاثیر نداده است.

analysis of rijāli's thoughts and hadith reports of ali ibn ḥasan ibn faḍḍāl with an emphasis on the book rijāl-e kashi

the role of the faḍḍāl family in the transmission of the shiite narrative heritage is undeniable. in the meantime, ali ibn ḥasan ibn faḍḍāl has done an important thing by influencing the hadith and men’s thoughts of his successors. various researches have been done on his narrative works, but the question of how much and how to understand his rijāli thought as a rijāli and author of the 3rd century is still raised. this research, with a descriptive-analytical method and using text-oriented methods such as document-text analysis and finding common links and explaining the semantic relationships between narrations, tries to help the recovery of the works. in the book, ikhtiyār ma’rifat al-rijāl kashi, he obtained the basics of injury and modification and the factors affecting the type of his men’s opinion and to criticize the reasons for trusting him and ayyāshi, as well as the judgment of scholars in the conflict between ali ibn faḍḍāl and ayyāshi. in this way, it was found that ali ibn faḍḍāl uses three ways of expression in the opinions of rijāli for the praise and blame of the narrators. according to ali ibn faḍḍāl, the criteria of authenticating narrators can be numbered in three categories, and what is important for ali ibn faḍḍāl in the first place is the imam’s reaction or speech towards a person. he does not interfere with the non-influential tendencies in important theological thoughts in the validation of the narrators, and it is possible to talk about the possibility of his theological orientation in line with ibn abi umair and in opposition to yunus ibn abd al-rahman. with his special majesty tacts, he used all kinds of words of confirmation and weakening, and fataḥī’s thought did not influence the rijāli opinions.