بررسی معانی تعبیر «مِنْ دُونِ اللهِ» در قرآن کریم

یکی از الفاظ تحرّک‌نمایِ فکری، توسط فرقه وهابیّت، اصطلاح پرکاربرد «مِنْ دُونِ اللهِ» در پاره‌ای از آیات قرآن می‌باشد. تحقیق حاضر ضمن التفات به معانیِ لغوی واژه «دُونْ»، و معنای جبلی پیشوند لفظ «مِنْ» برای این کلمه، به بررسی در تقابل معناییِ قید «مِنْ دُونِ» با عباراتی چون «مِنْ عِنْدِ» و «مِنْ لَدُنْ»، می‌پردازد. سپس با استناد به آیات، موارد کارایی و معنایی، و نیز استعمال مفهومیِ ترکیب «من دون الله»، اقسام و مصادیق آنرا تبیین کرده. و پس از آن  با غور در آیات، با ارائه ادله مُتقن، خلاف دیدگاه وهابیون را در این امر، به اثبات می‌رساند. و فرجام، جهت فهم ترجمه صحیح عبارت «من دون الله»، مصادیق و معانیِ حقیقیِ آنرا بر اساس بافت کلام، در قالب مباحث «عبادی، غیریّت، ولایی، توسل و استغاثه، شفاعت، قُرب و بُعد، توصیف و مستثنی، انفصال، مفارقت، مجانبت و...».  به ثبوت می‌رساند. و ابراز می‌دارد؛ که تعبیر «من دون الله» در تمام موارد به معنای عبارت «من غیر الله» نمی‌باشد. بلکه دارای معانی متفاوتی بوده و بر اساس پذیرش و ایفای نقش خود در جمله، افاده معنا می‌کند.

function of changing variable concepts (eʾtebāriyyāt) in modern interpretations with emphasis on the theory of eʾtebāriyyāt of allameh tabatabai

one of the suspicious intellectual words used by the wahhabi sect is the term min dūnillah in some verses of the qur’an. while paying attention to the lexical meanings of the word dūn and the general meaning of the prefix min for this word, the present research examines the comparison of the meaning of the adverb min dūn with expressions such as min ‘īnd and min ladun. then, referring to the verses, functional and semantic cases, as well as the conceptual use of the combination min dūnillah, it explains its types and examples, and after that, by considering the verses, by presenting solid reasons, he proves the opposite of the wahhabi’s point of view in this matter; and finally, in order to understand the correct translation of the phrase min dūnillah, its examples and true meanings based on the context of the word, in the form of topics such as worship, otherness, wilāyī, appealing, intercession, nearness and distance, description and exclusion, separation, contradiction, asymptote and... proves and it explains that the expression min dūnillah does not mean min ghayrillah in all cases, rather, it has different meanings and indicates a special meaning based on its acceptance and role in the sentence.