معناشناسی « استعاذه» در نهج البلاغه

معناشناسی واژگانی، ازجمله زیرمجموعه‌های زبان‌شناسی بوده و به تحلیل معنای کلمات و نیز جملات یک متن پرداخته و سعی در تبیین نظام معنایی موجود در یک متن دارد. بهره‌گیری از این روش به خواننده کمک می‌کند تا با توجه به ساختار عبارات، از نگاه ماتن به متن نگریسته و به زنجیره‌های معنایی دست یابد. نهج‌البلاغه یک مجموعه روایی است که به عنوان اخ‌ القرآن شهرت دارد. حاصل مطالعه معناشناسه این متن روایی فهم و درک بهتر منظور نظر گوینده آنست. استعاذه ازجمله مفاهیم مطرح‌شده در نهج‌البلاغه است که به جهت ارتباط آن با مسائل معرفتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پژوهش حاضر، با روش توصیفی تحلیلی و با بهره‌گیری از معناشناسی هم‌زمانی درصدد دستیابی به میدان معنای واژه «استعاذه» در نهج‌البلاغه است. بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که مفهوم استعاذه از ریشه سه‌حرفی (ع و ذ) در نهج‌البلاغه به معنای پناه بردن بوده و با مفاهیمی همچون استغاثه و استعصام هم‌معنا است. اموری همانند فقر و گمراهی به‌عنوان مقولات مستعاذ منه مطرح‌شده و استعاذه صرفاً به الله مجاز می‌باشد.

semantics of istiʿāzah (seeking refuge) in nahj al-balāghah

lexical semantics is one of the subgroups of linguistics and analyzes the meaning of words and sentences of a text and tries to explain the semantic system in a text. using this method helps the reader to look at the text from the author’s point of view and achieve semantic chains, according to the structure of the phrases. nahj al-balāghah is a collection of narratives that is known as the brother of the qur’an. the result of studying the semantics of this narrative text is a better understanding of the meaning of the speaker’s opinion. istiazah is one of the concepts mentioned in nahj al-balāghah, which is of special importance due to its connection with epistemological issues. the current research, with the descriptive-analytical method and using simultaneous semantics, is trying to reach the field of meaning of the word istiʿāzah in nahj al-balāghah. the conducted investigations show that the concept of request is formed from the root of three letters (a and z) and this word in nahj al-balāghah means taking refuge and is synonymous with concepts such as istighāthah and istiʾṣām. issues such as poverty and misguidance are mentioned as categories that are avoided and sheltered from, and istiʿāzah is allowed only to allah.