رویکرد قرآن کریم در دگردیسی ضمانت‌های اجرای قانون جامعه عصر نزول

جامعه حجاز پیش از نزول قرآن، قوانین متعددی داشت که نهادینه بودن آن‌ها نشان دهنده وجود اهرم‌هایی برای الزام به قانون است. با نزول قرآن و اصلاح فرهنگ جامعه، در انگاره جامعه از قانون و به تبع آن ضمانت‌های اجرای قانون تحول بنیادین صورت گرفت. این پژوهش به شیوه اسنادی و توصیفی تحلیلی با بررسی آیات مرتبط و کتب تاریخی، به این سوال پاسخ داده است که قرآن در روند تغییر ضمانت‌های اجرای قانون جامعه عصر نزول، چه روش و رویکردی داشته است. بدین منظور ابتدا از طریق بررسی شرایط اعتقادی و اجتماعی این جامعه، «امنیت‌خواهی»، «منفعت‌طلبی» و «خرافه‌گرایی» به عنوان اهرم‌های الزام قانون در جامعه جاهلی آشکار گردید. سپس روش قرآن در تغییر انگاره جامعه از قانون از طریق «رواج وحدت و برادری»، «رواج علم و عقلانیت»، «زنده کردن احساسات انسانی» و «تابوت‌شکنی و عدالت‌خواهی» به عنوان مبنای دگردیسی ضمانت‌های اجرایی تشریح شد. در پایان تاثیر رویکرد قرآن در اصلاح ماهیت ضمانت‌های اجرایی جامعه جاهلی و شکل‌گیری «ضمانت‌های درونی» و «ضمانت‌های عمومی» در جامعه اسلامی تبیین گردید.

the approach of the holy qurʾan in the transformation of the law enforcement guarantees of the society of the revelation era

hijaz society had many laws before the revelation of the qurʾan, whose institutionalization indicates the existence of levers to enforce the law. with the revelation of the qur’an and the reform of the society’s culture, a fundamental change took place in the society’s perception of the law and, accordingly, the guarantees of law enforcement. this research has answered the question of what method and approach the qurʾan had in the process of changing the guarantees of the law enforcement of the society of the revelation era, in a documentary and descriptive-analytical way by examining related verses and historical books. for this purpose, firstly, through examining the religious and social conditions of this society, security, utilitarianism and superstition were revealed as the levers of the law in the ignorant society. then, the quran’s method in changing the society’s perception of the law through the custom of unity and brotherhood, the custom of science and rationality, revitalizing human feelings and breaking taboos and seeking justice was explained as the basis for the transformation of executive guarantees. at the end, the effect of the qurʾan’s approach in reforming the nature of the executive guarantees of the ignorant society and the formation of internal guarantees and general guarantees in the islamic society were explained.