تبیین سبک و اسلوب احتجاج امام رضا در حدیث مرو در زمینه لزوم تبعیت از حجت الهی (با محوریت کتاب الحجه کافی) براساس نظریه کنش گفتاری جان‌ سرل

عملکرد امام رضا علیه السلام مانند دیگر معصومان در الگوسازی گفتاری و رفتاری شیعیان دارای نقش اساسی می‌باشد. به نظر می‌رسد با تحلیل احتجاجات ایشان در حدیث مرو، طبق نظریه‌های زبان شناسی، می‌توان به بینش‌های تازه‌‌ای دست یافت. این نوشتار براساس نظریه کنش گفتار جان سرل می‌باشد. این نظریه ابتدا توسط جان‌لی آستین مطرح و سپس توسط جان سرل گسترش پیدا کرد و نظریه کنش گفتاری یکی از نظریاتی است که در تکوین تحلیل گفتمان نقش بسزائی داشته است. تحلیل گفتمان واکنشی در برابر شکل سنتی‌تر زبان شناسی است که بر ساختار جمله تمرکز می‌کند و شکل تولید شده جمله در یک بافت معین پاره گفتار می‌باشد که اگر در مفهوم تولید گذاشته شود کنش گفتاری نامیده می‌شود. از نظر جان سرل کنش گفتاری به پنج گروه اظهاری، ترغیبی، عاطفی، تعهدی و اعلامی تقسیم می‌شود. بررسی نشان می‌دهد که در احتجاجات امام رضاعلیه السلام کنش اظهاری بیش از دیگر کنش‌هاست و کنش‌های دیگر به مراتب خیلی کمتر به کار رفته است. به عبارتی در حدیث مرو ابتدا بیان واقعیت و سپس ترغیب حضرت برای برانگیخته شدن میل مردم برای گوش فرا دادن به سخنان ایشان جهت تعقل و تفکر در امر حجت الهی بیشترین کاربرد را داشته است. تطابق بافت موقعیتی حدیث مرو با انواع کنش‌های به‌کار رفته در متن، نشان از قدرت بالای مخاطب شناسی و درک عمیق آن حضرت از بافت موقعیتی است چرا که گفتار امام، در واقع واکنش و عکس‌العمل ایشان در انحراف جامعه اسلامی در نصب الهی امام معصوم است نسبت به سیاستهای نادرست و منفعت‌طلبانه حکومت وقت. روش استفاده در این بررسی توصیفی، تحلیلی به صورت تحلیل محتوا (گفتمان) است. واحد تحلیل، جمله قرار گرفته است و ابزار تحقیق کتابخانه‌ای است.

explaining the style of imam reza's reasoning in marv's hadith regarding the necessity of following the divine authority (with the focus of the book al-ḥujjah kāfi) based on john searle's speech act theory

the performance of imam reza (as) like other innocents (as) has a fundamental role in shaping the speech and behavior of shiites. it seems that by analyzing his reasoning in marv’s hadith, according to the theories of linguistics, new insights can be gained. this article is based on the speech act theory of john searle. this theory was first proposed by john lee austin and then expanded by john searle, and speech act theory is one of the theories that played a significant role in the development of discourse analysis. discourse analysis is a reaction against the more traditional form of linguistics that focuses on sentence structure and the produced form of the sentence in a certain context is a part of speech, which is called a speech act if it is placed in the concept of production. according to john searle, the speech act is divided into five groups: expressive, persuasive, emotional, obligatory and declarative. the investigation shows that in the reasoning and argument of imam reza (as) there is more expressive action than other actions and other actions are used much less. in other words, in marv’s hadith, first stating the truth and then persuading that imam has been used the most to arouse people’s desire to listen to his words in order to reason and think about divine proof. the matching of the situational context of the hadith of marv with the types of actions used in the text is a sign of the high power of audience awareness and his deep understanding of the situational context, because the imam’s speech is actually his reaction to the deviation of the islamic society in divine appointing an infallible imam, in relation to the wrong and self-interested policies of the government of the time. the method used in this descriptive survey is analysis in the form of content (discourse) analysis. the unit of analysis is the sentence and it is a library research tool.