بررسی آیات تعاملات اجتماعی اسلام با اهل کتاب براساس نظریه کنش کلامی جان سرل با محوریت سوره آل عمران

نظریه کنش کلامی یکی از نظریات مطرح در زمینه تحلیل گفتمان و متن‌شناسی است. این نظریه که شاخه‌ای از فلسفه زبان است به بررسی افعال و جملات در موقعیت‌های مختلف می‌پردازد. کاربست این نظریه جدید در تحلیل متون دینی، افق جدیدی را در برابر پژوهشگران این حوزه قرار می‌دهد. سوره آل‌عمران در رابطه با تعاملات اجتماعی اسلام با اهل کتاب موضوعات مختلفی را مطرح می‌کند. بسیاری از آیات این سوره به بررسی ویژگی‌های فکری و رفتاری نادرست اهل کتاب در گذشته و حال می‌پردازد. رویکرد این پژوهش، توصیفی تحلیلی است که از الگوی کنش کلامی جان سرل برای تحلیل جملات مربوط به این تعاملات استفاده می‌گردد. پیام اصلی آیات در قالب این کنش‌ها، نظام ارزشی جدیدی را بیان می‌کند. خداوند همه پیروان ادیان الهی را در تعامل با یکدیگر به سمت و سوی وحدت ادیان برای هرچه بهتر شدن جامعه، خواه به صورت توصیه، پیشنهاد یا حتی هشدار، ترغیب نماید. غالب این کنش‌ها به صورت غیرمستقیم است و به دلیل عمق معانی جملات، برای برخی آیات می‌توان چندین کنش را در نظر گرفت. نتایج تحقیق نشان دهنده آن است که از میان کنش‌های پنجگانه سرل، کنش ترغیبی و کنش عاطفی درآیات تعاملات اجتماعی اسلام با اهل کتاب به نسبت سایر کنش‌ها، وجه غالب است. دلیل این بسامد بالا، آن است که تعلیل توصیف آگاهی بخش از یک سو حاکی از آن است که اراده الهی منطبق بر گفتمان ارشاد و ارتقای فهم مخاطب است و از سوی دیگر نشان دهنده این است که گوینده قصد دارد تا مخاطب به بهترین نحو تعامل مسالمت آمیزی با سایر ادیان الهی داشته باشد. هدف این تحقیق، تحلیل آیات مرتبط با تعاملات اجتماعی مسلمانان با پیروان اهل کتاب در سوره آل عمران با تاکید بر الگوی کنش کلامی جان سرل می‌باشد.

Examining the Verses of Islam's Social Interactions with the People of the Book, Based on John Searle's Theory of Verbal Action, Focusing on Surah Āl-i ʿImrān

The verbal action theory is one of the proposed theories in the field of discourse analysis and textology. The application of this new theory in the analysis of religious texts presents a new horizon to researchers in this field. Surah Āli ʿImrān raises various issues regarding the social interactions of Islam with the People of the Book. Many of the verses of this surah examine the intellectual and behavioral characteristics of the People of the Book in the past and present. The approach of this research is descriptiveanalytical, which uses John Searle #39;s verbal action model to analyze the sentences related to these interactions. The main message of the verses in the form of these actions expresses a new value system. Allah the Almighty encourages all the followers of divine religions to interact with each other towards the unity of religions for the betterment of the society, be it in the form of advice, suggestion or even warning. Most of these actions are indirect, and due to the deep meaning of the sentences, several actions can be considered for some verses. The results of the research show that among Searle #39;s five actions, persuasive action and emotional action have been used more in the verses of social interactions of Islam with People of the Book than other actions. The reason for this high frequency is that, on the one hand, the interpretation of the informative description indicates that the divine will is in accordance with the discourse of guidance and improving the understanding of the audience, and on the other hand, it shows that the speaker intends for the audience to have a peaceful interaction with other divine religions in the best way. The purpose of this research is to analyze the verses related to the social interactions of Muslims with the followers of the People of the Book in Surah Āli ʿImrān with an emphasis on the model of John Searle #39;s verbal action.