معیارها و اسلوب‌های اختیار در گزینش قرائت صحیح و آثار آن

اختیار در قرائات با پیدایش اختلاف قرائات در نیمه ی دوم سده ی اوّل و نیمه ی اوّل سده ی دوم هجری بروز نمود. سپس دانشمندان اسلامی سده های بعدی متاثّر از کتاب »السّبعه « ابن مجاهد و اقدام وی مبنی بر انحصار قرائات در هفت قرائت، اختیار قرائی در قالب احتجاج و استدلال گرایی در قرائات را با ارائه ی معیارها و اسلوب هایی به گزینش قرائت صحیح اقدام نمودند. در پژوهش حاضر، تلاش بر آن است تا با رویکردی تاریخی و تحلیلی، از بین معیارهای دانشمندان علم قرائت گذشته تاکنون، معیارهای علمی گزینش قرائت صحیح (شامل موافقت قرائت قاری با قرائت عموم مسلمانان یا قرائت همگانی، مطابقت قرائت با رسم الخطّ مصحف عثمانی، موافقت قرائت با قواعد زبان عربی، عدم مخالفت قرائت با براهین عقلی) و اسلوب های روایی، ادبی، تفسیری و نگارشی اختیارات ایشان که در بردارنده ی آثار ثبوتی (شامل بقاء متنی قرآن، شکل گیری معیارهای متنوّع گزینش قرائت صحیح، توسعه علم قرائت، ترویج استدلال گرایی در پذیرش یا ردّ قرائات، غنای ادبیات قرآن، زمینه‌ساز رشد زبان عربی و تدوین علم نحو، اثر بخشی بر علوم تفسیری و فقهی) و همچنین در بردارنده ی آثار منفی و آسیبها (شامل استبداد در رای و اجتهاد قاری، خودستایی قاری در ادبیات عرب و کسب شهرت، ضعف قاری در ادبیات عرب، عدم شناخت قواعد عربی، قوی تر شدن شبهه تحریف قرآن از سوی مستشرقان و تشکیک ایشان در انکار وحیانیّت قرآن) می باشد را تبیین نماید.

The Criteria and Methods of Authority in Selecting the Correct Recitation of the Quran and its Effects

Having authority in reciting the Quran appeared with the emergence of differences in reciting the Quran in the second half of the first century and the first half of the second century AH. The Islamic scholars of the following centuries, influenced by ibnMujahidchr('39')s Kitab alSabchr('39')a and his move to limit the recitation of the Quran to only seven ways, took into account recitation authority within the framework of argumentation and reasoning in recitations along with offering criteria and methods, and then they embarked upon selecting the correct recitation. Relying on the historicalanalytical approach, the present study attempts to explicate the scientific criteria for selecting the correct recitation from among the criteria of the scholars of the past and the present (concordance between the recitation of a reciter and the general Muslim recitation or public recitation, correspondence between the recitation and the calligraphy of Othman Taha rsquo;s mushaf concordance between the recitation and the rules of the Arabic language, and lack of contradiction between the recitation and rational arguments) and the narrative, literary, interpretive and writing methods of their authority that embrace some positive effects (including textual survival of the Quran, formation of various criteria for choosing the correct recitation, the development of the science of recitation, the promotion of reasoning in accepting or rejecting recitations, the richness of the Quranic literature, the role of the Arabic Language in paving the way and the development of syntax, and the impacts on interpretive and jurisprudential sciences) as well as negative effects and harms (including the reciter rsquo;s autocratic opinion and individual judgement, the reciter rsquo;s selfpraise in Arabic literature and gaining fame, the reciterchr('39')s weakness in Arabic literature, lack of knowledge of Arabic rules, and the Orientalists rsquo; giving doubts about the alteration of the Quran momentum and their casting doubts about denying the divinity of the Quran).