مولفه‌های معنایی واژه «انفاق» در گفتمان قرآن کریم با تاکید بر روابط همنشینی

«انفاق» از برجسته ترین اصول هدایتی فردی اجتماعی قرآن بوده که از آن به عنوان تقوای مالی در برابر تقوای اعتقادی و عبادی یاد شده است. بسامد بالای آیات انفاق در گفتمان الهی بیانگر اهمیت ویژه آن نزد خداوند می باشد تا جایی که به عنوان راهی برای نجات از بیماری های درونیِ نفس مانند بخل و شُحّ و... بیان شده است و زمینه ساز طهارتِ روح خواهد بود. بر پایی روابط همنشینی، این واژه دارای واژگان باهم آیند بسیاری در آیات الهی می باشد. نوشتار حاضر با تکیه بر روش توصیفی‌ تحلیلی، ضمن استخراج برخی از واژگان همنشین با واژه انفاق، به مولفه های معنایی آن بر پایه عناصر ممیزه ایجابی و سلبی اشاره دارد؛ رهیافتهای حاصل آنکه، واژه انفاق با پاره ای از مفاهیم اعتقادی و اخلاقی با بار عاطفی مثبت مانند ایمان، تقوا، احسان، خیر، امانتداری، تجارت پرسود و... همنشین شده و با ایجاد روابط معنایی در سطح جمله، مولفه های معنایی همچون ایمان عملی، زایش امنیت و سلامت فردی و اجتماعی، خداباوری، تقویت ارزشهای اخلاقی و اعتدال گرایی و... را شکل می دهد. هر یک از این روابط واژگانی به ظرافت های معنایی و تصویرپردازی های ادبی ویژه ای از واژه فوق اشاره دارد و به نوبه خود بیانگر انسجام و پیوستگی لفظ و معنا در گفتمان الهی می باشد؛ به طوری که عدم توجه به برجسته سازی ها در روابط همنشینی از فهم دقیق و عمیق واژگان خواهد کاست.

The Semantic Components of the Word Infaq in the Discourse of the Holy Quran with a Focus on Syntagmatic Relations

ldquo;Infaq rdquo; is one of the most prominent individualsocial guiding principles of the Quran, which is referred to as financial piety as opposed to doctrinal and devotional piety. The high frequency of infaq verses in the divine discourse indicates its special importance to God, so much so that it has been mentioned as a way to save man from the inner diseases of the soul, such as miserliness, avarice, etc., and it paves the way for the purity of the soul. Based on syntagmatic relations, infaq cooccurs with many words in the divine verses. Relying on the descriptiveanalytical method, the present article deals with the semantic components of infaq based on the positive and negative differentiation of elements while extracting some of the words which cooccur with infaq. The findings reveal that the word infaq cooccurs with some ethical and doctrinal concepts with positive emotional denotation such as faith, piety, benevolence, goodness, trustworthiness, lucrative business, etc., and creating semantic relationships at the sentence level, it forms such semantic components as practical faith, creation of personal and social security and health, theism, reinforcement of moral values, moderation, etc. Each one of these lexical relations denotes special meaning subtleties and literary imagery of infaq, and in turn indicates the coherence and cohesion of the words and meanings in the divine discourse, so much so that the lack of attention to the highlights in syntagmatic relations will reduce the precise and deep understanding of words.