روش‌شناسی تفاسیر آیات الاحکام: مقایسه چهار اثر برجسته

در ایام اخیر گلچین روزگار از بوستان پر بار و برگ دانش و فضیلت گلی دیگر را چید و دوستداران علم و اندیشه را به سوگ نشاند. استاد وارسته مرحوم دکتر علیرضا فیض که علاوه بر بهره گیری از محضر بزرگترین استادان فقه و اصول و حکمت و ادب بیش از شش دهه از عمر خود را به تدریس و تربیت دانشجویان صرف کرده بود، در پی بیماری طولانی درگذشت. هرچند آثار ارجمند به جا مانده از آن دانشی مرد برای نسل های آینده قابل بهره برداری است، اما بی تردید جای او در میان استادان ورزیده و ارزندۀ دانشگاه خالی است. این مقاله، در روش شناسی 4 تفسیر از تفاسیر آیات الاحکام یعنی: کنز العرفان، زبده لبیان، احکام القرآن جصاص و احکام القرآن ابن العربی به پاس بزرگداشت این عزیز سفرکرده نگارش شده و در یک معرفی مقایسه ای به مزایای و کاستیهای هر کدام از این تفاسیر اشاره شده است. قابل ذکر است که دانش تفسیر آیات الاحکام به عنوان یکی از دانش های بین رشته ای میان تفسیر و فقه از دیرباز مورد توجه عالمان اسلامی بوده و آثار مهمی در این زمینه نگاشته شده است.

Methodology of the Interpretations of Ayat al-Ahkam: A Comparison of Four Prominent Works

In recent times, lovers of science and knowledge have grieved over the death of a distinguished scholar. The late Dr. AliReza Feiz, a professor who had spent more than six decades teaching and training students in addition to being educated by greatest masters of Islamic jurisprudence, usul alfigh, theosophy and literature, died of a long illness. Although the valuable works this scholar has left behind can be utilized by future generations, he is undoubtedly missed among the highly respected and esteemed university professors. The present article, written in honor of this deceased scholar, examines the methodology of four works of interpretation from among the interpretations of ayat alahkam, namely ldquo;Kanz alErfan rdquo;, ldquo;Zobdat alBayan rdquo;, Jassas rsquo; ldquo;Ahkam alQuran rdquo; and ibn alArabi's ldquo;Ahkam alQuran rdquo;, comparatively and introduces the advantages and disadvantages of each of these works of interpretation. It is noteworthy to mention that the science of interpreting ayat alahkam, as one of the interdisciplinary sciences between interpretation and usul alfigh, has long been of interest to Islamic scholars and some great works have been written in this field.