طرحواره‌های حافظه نسلی از جنگ ایران و عراق

حافظه نسلی از جنگ ایران و عراق به معنای حافظه به اشتراک گذاشته شده توسط افرادی است که تجربه مشترک آنها از جنگ در دوره تاریخی مشابه به دیدگاه‌هایشان شکل داده است. واقعیت اساسی حافظه نسلی آن است که نسل‌های مختلف، رویدادهای گذشته را به‌گونه‌ای متفاوت تفسیر و یاد می‌کنند. بدین‌نحو، واقعه اثرگذاری چون جنگ ایران و عراق می‌تواند به‌عنوان نقطه‌ای کانونی در بازتولید بازنمایی‌های جمعی از گذشته عمل کند و ذهنیت نسلی را حول درک و معنای مشترک از آن در شرایط کنونی جامعه صورت‌بندی نماید. برای مفهوم‌پردازی از حافظه نسلی از جنگ، پس از مرور بر مدل‌های فردگرایانه و جمع‌گرایانه از حافظه جمعی و بیان کاستی‌های روش‌شناختی آنها، از مدل جدید شناختی برای بررسی مکانیسم‌های شکل‌دهنده به حافظه نسلی از جنگ استفاده شد. در این مدل، حافظه جمعی به‌عنوان یک ساخت معرفتی و به‌صورت طرحواره‌های حافظه‌ای موجود در سطح فرافردی از زندگی اجتماعی، محصول شناختی تعامل اجتماعی افراد مرتبط باهم به لحاظ فرهنگی، در میان ابژه‌های فرهنگی است. روش‌شناسی غالب تحقیق، روش کیفی بوده، برای گردآوری داده‌ها از تکنیک مصاحبه عمیق و نیمه ‌ساختار یافته و برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل موضوعی استفاده شده است. کاربست روش تحلیل به ما این امکان را داد تا سنخ شناسی‌ای از ساخت‌های معرفتی مشترکی که افراد در هر گروه نسلی برای فهم و معنای وقایع و پدیده‌های مرتبط با جنگ استفاده می‌کنند، به دست آید. این ساخت‌های معرفتی مشترک به‌عنوان طرحواره‌های حافظه نسلی از جنگ، نمایان‌گر نحوه بازنمایی جنگ ایران و عراق در میان دو نسل دارای حافظه اتوبیوگرافیک و حافظه تاریخی از جنگ هستند.

Generational Memory Schemata of the IranIraq War

The generational memory ofthe IranIraq war is meant to be the memory shared by those whose collectiveexperience of war has shaped their views in the same period of history. Thefundamental fact of generational memory is that different generations interpretand remember past events in varied ways. Thus, the incident as effective as theIranIraq war can act as a focal point in the reproduction of collectiverepresentations of the past, and in the present conditions of the society canconfigure the mentality of the generation around the understanding and commonsense of war. For a conceptualization of generational memory of war, after anoverview of individualistic and collectivist models of collective memory andthe expression of deficiency in their methodological strategies, a new model ofcognitive sociology was used to examine the mechanisms of generational memory’sproduction. In this model, collective memory as a knowledge structures and inthe form of memory schemata which exists at a supraindividual level of sociallife, is cognitive byproduct of the social interaction of culturally relatedindividuals with each other amongcultural objects. The dominant methodology of research has been qualitativemethod, the technique of deep and semistructured interview has been used fordata collection, and the method of thematic analysis was used for dataanalysis. The application of the analysis method allowed us to obtain atypology of common knowledge structures that individuals in each groupgeneration can use to understand the meaning of events and phenomena associatedwith warfare. These common knowledge structures, as generational memoryschemata of the war indicate that how two generations with autobiographical andhistorical memories of war represent the IranIraq war.