ارزیابی اثربخشی گرافیک محیطی در ارتقای سطح فرهنگی جامعه با رویکرد ترغیب محور مطالعه موردی: ارتقای فرهنگ تفکیک پسماند بین دانش‌آموزان ابتدایی

فرهنگ هر جامعه نشانه میزان رشد و تعالی معنوی آن جامعه است. بر همین اساس گرافیک محیطی به‌ منزله شاخه‌ای جدید از هنرهای کاربردی در کنار کاربردهای متنوعی که دارد، از طریق ایجاد ارتباط تصویری در فضاهای عمومی به ارتقای سطح نگرش افراد می پردازد. اما عوامل زیادی چون همزمانی احتمالی سایر رسانه‌های جمعی و همچنین مشکلات ارزیابی بازخوردها، موجب عدم اطمینان از میزان خالص اثربخشی این رسانه هنری در میان سایرین شده است. اما به راستی میزان اثربخشی گرافیک محیطی در کمک به ارتقای فرهنگ جامعه یا حل نمونه‌ای از یک مشکل فرهنگی، از نظر کمی چه مقدار است؟پژوهش حاضر سعی کرده است از طریق روش‌های میدانی، ضمن محدود کردن سایر عوامل موثر بر رفتار(چون ترغیب، تشویق‌های کلامی و...) و با ارسال پیام تنها به گروه هدف، میزان تغییر رفتار آن‌ها را قبل و بعد از اجرای یک کمپین گرافیک محیطی با موضوع تبلیغ فرهنگی از نظرکمی ارزیابی کند. بر همین اساس شیوه نیمه آزمایشی با مطالعه موردی ارتقای فرهنگ تفکیک پسماند بین دانش‌آموزان پایه‌ ‌چهارم، پنجم و ششم دبستان، مبنای کار شد. پس از انتخاب تصادفی نمونه آماری با 230 نفر دانش‌آموز و 14 نفر پرسنل، چند استند محیطی متناسب با موضوع، طراحی، اجرا و در مدرسه نصب شد. برای ارزیابی بازخوردها نیز از دو روش استفاده شد: 1. اندازه‌گیری حجم پسماندهای ریخته شده در سطل‌های بازیافت، قبل و بعد از نصب استندها (متغیر مستقل) بر مبنای شیوه سری‌های زمانی. 2. توزیع پرسش‌نامه قبل و بعد از نصب استندها (پیش‌آزمون و پس‌آزمون) برای ارزیابی میزان اثربخشی طرح بر متغیرهای وابسته آگاهی، ترغیب، بهبود رفتار و تناسب طرح.نتایج پژوهش فوق علاوه‌بر اثبات اثر ترغیبی گرافیک محیطی در مسایل فرهنگی، نشان داد که حجم پسماندهای تفکیک شده بعد از اجرای این متغیر مستقل، با افزایش بیش از صددرصدی روبه‏رو بوده است. همچنین تحلیل پرسش‌نامه دانش‌آموزان و معلمان، در قالب نمودارهایی به نمایش در آمد که تغییرات معنا‌داری را در هر یک از متغیرها نشان می‌دهد.