نقش مخاطب در نگاهداشت شبیه‌خوانی

شبیه‌خوانی سنتی نمایشی است که مضمون غالب آن‌را نمایش واقعه‌های تاریخی ـ مذهبی زندگی و مصایب خاندان پیامبر و به‌ویژه واقعه کربلا تشکیل می‌دهد. جنبه آیینی این سنت نمایشی به‌گونه‌ای است که مخاطب سنتی در نسبتی خاص با آن قرار می‌گیرد و این ویژگی در برداشت و فهم مخاطب از آن نقش عمده‌ای ایفا می‌کند. در حالی‌که فهم مخاطب نیز شکل نخواهد گرفت مگر به‌واسطه تماشا کردن قدسیانه و فهم پیشین برآمده از متن سنت. از سویی دیگر به‌دلیل ارتباط دو سویه بین مخاطب و این نمایش، شبیه‌خوانی نیز جز با وجود مخاطبانی که به فهم آن نایل آیند تداوم نخواهد یافت.این نوشته بر آن است تا بر اساس رویکرد پدیدارشناختی ـ هرمنوتیکی، تفاوت مخاطب با تماشاگر صرف را در شبیه‌خوانی مشخص کرده و نشان دهد که مخاطب در شبیه‌خوانی نقش نگاهبان کار هنری را ایفا کرده و در نهایت در این نمایش، چهار وجه مخاطب ـ بازیگر ـ نگاهبان ـ شاعر شکل می‌گیرد.