نیازسنجی و آسیب‌شناسی طراحی کارآمد اپلیکیشن‌های مسجدی

فضای مجازی و خدمات متنوع آن فرصت‌ها و چالش‌های گوناگونی را برای مساجد در پی داشته است. اپلیکیشن‌های مسجدی عرصه جدیدی هستند که به تازگی برای تعامل نهاد مسجد با فضای مجازی در حال گسترش‌اند. بر این اساس که این‌گونه اپلیکیشن‌ها چه نیازی را از مخاطبان مسجدی مرتفع می‌کنند و برای این‌کار باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند؟ این پژوهش، از طریق مصاحبه با نخبگان و فعالان حوزه مسجد و فضای مجازی تلاش داشته تا به سوالات فوق پاسخ دهد. بدین منظور پس از تدوین پرسشنامه، 13 مصاحبه انجام شد. سپس با روش تحلیل مضمون فرصت‌ها و چالش‌های و ویژگی‌های مطلوب اپلیکیشن مسجدی به دست آمده و همچنین مهم‌ترین اپلیکیشن‌های مسجدی موجود بررسی و بر اساس شاخص‌های به دست آمده ارزیابی و مقایسه شدند. نتایج نشان داد که ماهیت متضاد مسجد و فضای مجازی مخصوصاً در کارکرد عبادی و آیینی، ملاحظاتی را برای کار رسانه‌ای در فضای مجازی برای این اپلیکیشن‌ها در پی خواهد داشت. همچنین این پژوهش نشان داد مهم‌ترین نقاط قوت اپلیکیشن‌های مسجدی موجود، دسترسی آسان، هزینه مناسب و همسویی با ارزش‌ها و در سمت مقابل مهم‌ترین نقاط ضعف آن‌ها مفید نبودن، پشتیبانی فنی ضعیف و محله محور نبودن است.

a needs assessment and critical analysisof the design of effective mosque mobileapplications

the digital realm and its diverse services have presented both opportunities and challenges for mosques. mosque mobile applications represent a new frontier in the interaction between mosques and the digital space. this study aims to answer the following questions: what needs do these applications fulfill for mosque congregants? and what features should they possess? through interviews with experts and active individuals in the fields of mosques and digital spaces, this research sought to provide answers to these questions. after developing a questionnaire, 13 interviews were conducted. subsequently, using thematic analysis, the opportunities, challenges, and desirable features of mosque mobile applications were identified. furthermore, the most prominent existing mosque applications were examined and evaluated based on the derived indices. the results revealed that the contrasting nature of mosques and the digital space, particularly in terms of religious and ritual functions, necessitates specific considerations for digital media in these applications. additionally, this study indicated that the most significant strengths of existing mosque applications include easy accessibility, affordability, and alignment with values, while their primary weaknesses are perceived ineffectiveness, poor technical support, and a lack of community-centric focus.