تحلیل گفتمان به‌مثابه تحلیل پراکسیس؛ یک تکنیک اجرای تجربی

هدف اصلی این مقاله پیشنهاد یک تکنیک برای اجرای تجربی تحلیل گفتمان است. در این راستا استدلال می‌کند، گفتمان به‌واسطۀ ریشه‌های نظری و فلسفی خود قرابت بسیاری با مفهوم پراکسیس دارد. بر اساس این پیشینۀ فکری، گفتمان را می‌توان واجد وجوه مادی و عملی دانست تا جایی که می‌توان گفتمان و پراکسیس را در کنار هم تحلیل کرد. اهمیت این برداشت در این است که هم گفتمان را از برداشت‌های ذهنی رها می‌کند و هم پراکسیس را به مفهومی قابل‌مطالعۀ تجربی بدل می‌کند. تکنیک موردنظر معیار اعتبار انضمامی‌تری دارد و کمتر به ذهنیت محقق وابسته است. نتیجه پژوهش با مرور یک مثال، نحوۀ استخراج نشانه‌های معنادار که در کنار هم منظومۀ منسجمی پدید می‌آورند را نشان می‌دهد. در این رویکرد گفتمان به‌مثابه بازی زبانی مطالعه می‌شود که در آن ذهن و عین مقولاتی در هم تنیده ارزیابی می‌شوند. این تکنیک سازگاری بیشتری با نظریات تلفیق‌گرایانه معاصر در جامعه‌شناسی نشان می‌دهد.

discourse analysis as praxis analysis; an implementation technique

in this article, we propose a technique for implementing discourse analysis. in this sense, discourse is closely related to the concept of praxis, owing to its theoretical and philosophical roots. based on this intellectual background, discourse can be considered to have practical material aspects to the extent that discourse and praxis can be analyzed together. the significance of this perception is that it both frees discourse from mental perceptions and turns praxis into an empirically measurable concept. this technique has a more concrete validity criterion and is less dependent on the researcher’s mentality. the result of the research, by reviewing an example, shows how to extract meaningful signs that together form a coherent system. in this approach, discourse is studied as a language game that evaluate subject and object intertwined. this technique is more compatible with combined theories in contemporary sociology.