تحلیل ارتباطی مشتقات «ربط» در قرآن کریم

«ارتباط» موضوع علم ارتباطات است و دال مرکزی آن به حساب می‌آید. این واژه معادل «communication» در زبان انگلیسی است. در رویکرد مفهوم‌پردازانه در زیست‌بوم علمی ایران اسلامی، طرح این سوال جالب و مفید است که مشتقات ربط در قرآن کریم چه مختصات مفهومی‌ای دارند. به دیگر سخن، از منظر علم ارتباطات، ریشه ربط و مشتقات آن در قرآن کریم چگونه تحلیل می‌شود؟ این مقاله با بهره‌گیری از روش توصیفی‌‌تحلیلی، ضمن شناسایی 5 آیه‌ای که دارای شقی از مشتقات ربط است، به تحلیل ارتباطی ربط در دو سطح پرداخته است: سطح اوّل و حداقلی (تحلیل ابعاد ارتباطی مشتقات ربط در قرآن کریم) و سطح دوّم و حداکثری (نسبت‌شناسی مفهومی ربط در قرآن و ارتباط در علوم ارتباطات). در سطح اوّل، ابعاد ارتباطی سه اصطلاح «رباط الخیل»، «ربط قلب» و «مرابطه» استخراج شده است. رباط الخیل، اگرچه دارای معنای نظامی است، درون‌مایه‌های ارتباطی غیرصریح دارد که از آن جمله می‌توان به ارتباط مومنان مجاهد با مومنان، خیول و کافران اشاره کرد. ربط قلب بر پدیده ناب ارتباطی در ساحت معنوی دلالت دارد که دو ویژگی «بدون پیام بودن» و «ارتباط کامل‌تر بودن» را می‌توان به آن نسبت داد. در نهایت، لزوم داشتن فهم ارتباطی از مرابطه مورد تاکید این مقاله بوده که به‌عنوان «فراگرد تراکنشی» در جامعه ایمانی معرفی شده است؛ اما در سطح دوّم، این ایده مطرح شده که ربط قرآنی با ارتباط امروزی دارای جوهره معنایی مشابه «اشتراک» و «اعتماد» است و از این‌رو، می‌توان گفت «مشترک معنوی» هستند.

the communicative analysis of derivations of “rabt” in holy quran

&ertebat& as the persian equivalentis of “communication” in english is the subject and central signifier of communication science. although, this word has not been used in quran exactly but  its root means &rabt& in the form of different derivation has been used. in a conceptual approach in the islamic scientific ecosystem, it is interesting and useful to ask what do rabt’ adviration mean in holy quran? in other words, &how do you analyze the root of rabt and its derivatives in the holy qur’an from the perspective of communication science?& using descriptive-analytical method, this article identifies 5 verses of quran and analyzes these verses in  two levels: 1-the first and minimum level (the communicative analysis of rabt advirations in holy quran) 2-the second and maximum level (conceptual ralation of “rabt” in quran and “communication” in communication sciences). at the first level, the communication dimensions of the three terms &robat al-khail& (related horses), &rabte ghalb” (heart commuincation) and &morabetah& (interactive-social commuincatin) are discoverd. some more impotant fidings of the article are the phenomena of &messageless communication” and &more complete communication& in &rabte ghalb”. in addition, a non-competitive understanding of  &morabetah& and its design is worth mentioning as a &transactional process& in communication. but at the second level, it is a good idea that the “rabt” and  “communication” have a same meaning essence include &sharing& and &trust”.