گونه‌شناسی‌ کتاب صوتی به مثابه هنر شنیداری در عصر رسانه‌های نو

کتاب صوتی در ترویج فرهنگ کتابخوانی نقشی بسزا دارد و به‌عنوان گونه‌ای که از ترکیب رسانۀ مکتوب و شنیداری پیدا آمده، طی دهه‌های گذشته حامل‌های رسانه‌ای مختلفی مانند کاست، رادیو، لوح فشرده، پادکست، وبگاه اینترنتی، رسانه‌های اجتماعی و کارافزار را تجربه کرده است. این تحولات مباحث نظری و مسائل علمی گوناگونی را دربارۀ این گونۀ پیوندی موجب شده است که از آن جمله‌اند: رابطۀ این نوع شنیداری با نسخۀ مکتوبِ کتاب، استقلال کتاب صوتی، گونه‌شناسی و ابعاد هنری آن در پیوند با قالب‌های هنری شنیداری. پژوهش حاضر با طرح مسائل مذکور و با هدف گونه‌شناسی و تبیین وجوه رسانه‌ای و هنری کتاب صوتی بر مبنای نظریۀ «ادبیات صوتی» لودویگ یگر انجام می‌پذیرد که بر مبنای آن، کتاب صوتی تبدیل یک هویت متنی نوشتاری به یک هویت آوایی‌‌ شنیداری و گونه‌ای ادبی‌‌صوتی است. پژوهش با روش اسنادی و تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. جامعۀ آماری تحقیق سه پلتفرم آودیبله، ساوندکلاود و ایران‌صداست و حجم نمونه به‌صورت هدفمند انتخاب شده است. نتایج حاصل از تحقیق گونه‌های کتاب صوتی را بر مبنای قالب تولید، نوع ادبی، حامل رسانه‌ای و گونه‌های جدید تقسیم‌بندی می‌کند. متن شنیداری، که برایند پیوند گفتار با دیگر عناصر صوتی است، به لحاظ هرمنوتیک از نسخۀ متنی متمایز است و در برخی از انواع مانند شعر، قصه و خاطره صرفاً شنیداری تولید می‌شود و در زمرۀ هنر شنیداری قرار می‌گیرد. استفاده از ظرفیت کتاب صوتی در حوزۀ آموزش، روزنامه‌نگاری و گردشگری که در ایران کمتر بدان توجه شده ضروری است.

Typology of Audio book as sound art in the Age of Newmedia

Audio book has emerged as a type of hybrid (link) between print and audio media which has evolved with the growth of analouge and digital technologies and has experienced a variety of media carriers such as cassette, radio, CD, podcast, social media and application. These evolotions have prompted various theoretical and scientific issues for this type of hybrid, including: the relation of this kind of audio with the written version of the book, the independence of the audiobook, its typology and artistic dimensions in relation to audio artistic formats.This paper, based on Ludwig’s theory of “audiovisual literature”, deals with typology of audiobooks and explaining its media and artistic dimentions. Ludwig states that when a printed copy is produced in the form of an audio book, it transforms from a written textual identity to a phoneticauditory one which is called literaryaudio type. The research has been done by documentary and library method and qualitative content analysis. The statistical population of the study consisted of four platforms: Audible, Soundcloud, Podomatic and IranSeda. The sample size is purposefully chosen.The results divide audiobook types based on format of production, audio literature, media carrier and new types. The audiobook is a new version of oral literature and historically, it is the continuation of oral literature, it finds an artistic form, it associates with the auditory arts by using artistic elements and signs, and on this basis can be considered as an independent type of art.