سیاست‌های گفتمانی پوشاک زنان در ایران در دورۀ پهلوی اول (آمرانه) و دوم (اشاعه‌گرایانه)

این مقاله به واکاوی تطور سیاست‌های گفتمانی در دورۀ‌ پهلوی‌ها و نوع تاثیرگذاری آن‌ها بر پوشاک زنان ایران می‌پردازد و با رویکردی جامعه‌شناختی ویژگی‌های ظاهری و دلالت‌های معنایی پوشاک زنان تحت تاثیر عوامل فرهنگی اجتماعی، پیامدهای کردارهای گفتمانی متفاوت دورۀ پهلوی‌ اول و دوم بر پوشاک زنان را مطالعه می‌کند. ضرورت این‌چنین مطالعاتی، ناظر بر اهمیت بازشناسی تبعات سیاست‌های آمرانه و اشاعه‌گرایانه در عرصه‌های فرهنگی است. رویکرد مطالعه، کیفی و توصیفی تحلیلی است و از تحلیل گفتمان انتقادی برای تحلیل کردارهای گفتمان غالب در دوره‌های پهلوی اول و دوم استفاده شده است. هدف از این مطالعه، پاسخ به این سوال است که دو رویکرد متفاوت در دورۀ پهلوی اول (آمرانه) و در دورۀ پهلوی دوم (اشاعه‌گرایانه) با پدیدۀ کشف حجاب، به چه نتایجی منجر شده است؟ نتایج نشان می‌دهد کردارهای متفاوت در گفتمان پهلوی در دو دوره، به‌رغم برخورداری از گفتمان واحد، پیامدهای مختلفی داشت و به‌دلیل تمرکز کردارهای گفتمانی در دورۀ پهلوی دوم بر اقتضائات اجتماعی و فرهنگی روز، نسبت به کردارهای گفتمانی پهلوی اول، بیشتر به اهداف خود نزدیک شد. همچنین درنتیجۀ هژمونیک شدن گفتمان پهلوی‌ها، نوعی «همگن‌سازی» نسبی پوشش زنان در ایران رخ داد که نتیجۀ یکی از کردارهای این گفتمان در دورۀ اول پهلوی‌ها بود.

The Discursive Policies of Women Clothing in Iran at thefirst (Obligatory) & second (Diffusive) Pahlavi Eras

The paper is a study on the transformation of discursive policies at first & second Pahlavi eras and the type of their effects on the dress and clothing of Iranian Women. In this paper, the apparent features and characteristics and semantic implications of dress are sociologically studied. The effect of social & cultural factors on the women dress and the difference of  discursive practices in the first and second Pahlavi eras are considered. The necessity of this kind of studies refers to the importance of identifying the implications of imperative and diffusive policies in cultural areas. The approach of the research is qualitative and descriptiveanalytical & critical discourse analysis has been applied to analyze the dominant discourses in the first and second Pahlavi eras. This study aims to respond to this question: what was the result of two different approaches to unveiling women in the first Pahlavi (imperative) and second Pahlavi eras (diffusive)? The results show that despite the same discourse, different actions of Pahlavi discourse in two eras had different consequences and because of the concentration of discursive actions in the second Pahlavi on Social and cultural requirements of the day, they came closer to their goals than the first Pahlavi discourse actions. Following the hegemony of first & second Pahlavi discourses, kind of relative homogenization of women clothing came out in Iran which was the result of one of the actions of this discourse in the first era of Pahlavi dynasty.