مدرنیته، فرهنگ مصرفی و سبک زندگی؛ یک تحلیل جامعه‌شناختی در شهر کرمان

هدف این پژوهش بررسی جامعه‌شناختی سبک زندگی مصرفی سنتی و مدرن و برخی عوامل فردی و اجتماعی موثر بر آن در بین شهروندان کرمان است. پژوهش پیش‌رو به شکل توصیفی پیمایشی بوده و جامعه آماری شامل کلیه شهروندان بالای 18 سال کرمان است که از بین آن‌ها 400 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای به‌منزله نمونه آماری انتخاب و مطالعه شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته با تکیه‌بر چهار مولفه اوقات فراغت، مدیریت بدن، الگوی تغذیه و الگوی خرید در دو بعد سنتی و مدرن بود. نتایج تحقیق نشان داد که پاسخگویان از سبک زندگی مصرفی سنتی‌تری برخوردارند. پاسخگویان در شاخص‌هایی مانند اوقات فراغت، مدیریت بدن، الگوی تغذیه و الگوی خرید، یعنی هر چهار مولفه سبک زندگی مصرفی، سبک سنتی‌تری داشتند. سبک زندگی سنتی برحسب جنس، سن، وضعیت تاهل و محله مسکونی تفاوت معنی‌داری را نشان داد. علاوه بر این، سبک زندگی مدرن نیز برحسب سن و وضعیت تاهل تفاوت معنی‌داری را نشان داد.همچنین سبک زندگی مصرفی در هر دو بعد سنتی و مدرن برحسب پایگاه اقتصادی اجتماعی اختلاف معنی‌داری را نشان داد. در شرایط امروزی، نقش نهادهای سنتی همچون خانواده و دین در جامعه‌پذیر کردن افراد افول کرده و نوعی درهم‌ریختگی فرهنگی بر جامعه حاکم است؛ در چنین شرایطی افراد به‌خصوص جوانان در ساختن هویتی مدرن و متمایز برای خویش، تحت تاثیر مدرنیته و فرهنگ مصرف‌گرای آن قرار می‌گیرند. پایگاه اقتصادی اجتماعی به‌منزله ترکیبی از عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در ساختن هویت و تمایزیابی افراد نقشی تعیین‌کننده دارد.

Modernity, consumer culture and lifestyleOne sociological study in Kerman

The purpose of the present study is to investigate the sociology of traditional and modern consumer lifestyle and some of its individual and social factors among Kerman citizens. This descriptivecorrelational study was conducted in Kerman in autumn 2016. The statistical population consisted of all citizens of Kerman over 18 years of age. 400 of them were selected and studied by multistage cluster sampling. Data gathering tool was a researchermade questionnaire on consumer lifestyle based on four components of leisure, body management, nutrition and shopping patterns in both traditional and modern dimensions. The results showed that respondents have a more traditional consumption lifestyle. Respondents had a more traditional style in subjects such as leisure, body management, nutrition, and shopping patterns, all four components of the consumer lifestyle. Traditional lifestyle shows a significant difference in terms of gender, age, marital status, and residential neighborhood. In addition, modern lifestyle showed a significant difference in age and marital status, but gender and residential neighborhood did not differ significantly from modern lifestyle. Also, there is a significant difference in consumption pattern in both traditional and modern dimensions in terms of socioeconomic status. In today’s context, the role of traditional institutions such as family and religion in socializing individuals is declining and some kind of cultural disruption is prevalent in society; in this context, individuals, especially young people, build a modern and distinct identity for themselves, influenced by modernity and consumer culture.