جوهرزدایی: تقلیل دین به عرفان‌های نوظهور (مطالعه موردی: تحلیل گفتمان انتقادی برنامه‌های پرگار از شبکه بی‌بی‌سی فارسی)

مقاله پیش‌رو با تحلیل گفتمان انتقادی 24 برنامه از مجموعه برنامه های پرگار شبکۀ تلویزیونی بی‌بی‌سی فارسی می خواهد نشان دهد که چگونه گفتمان هژمونیکِ مسلط بر این مجموعه برنامۀ گفتمان سکولاریسم سعی در القای این ایده دارد که دین در جهان معاصر تنها در شکل عرفان های نوظهور یا معنویت‌های شخصی می تواند به حیات خود ادامه دهد، دینی که از قلمروی عمومی غایب است. در راستای صورت‌بندی این شکل دین ورزی، از طریق دوقطبی ‌سازی‌هایی همچون کارشناسان مدرن‌ مراجع سنتی، عرفان فقه، گوهر دین مناسک دین، فردگرایی مرجعیت گرایی می کوشد از تمامی عناصری که در میان دینداران سنتی همچون ذاتیات و مسلمات فرض شده، جوهرزدایی کند. «دین پیرایی» و «دین‌زدایی» دو رویکردی است که سکولاریسم برای جوهرزدایی از دین بکار می گیرد. تحت این رویۀ جوهرزدایی است که دین به چیزی نحیف و خنثی بدل می‌شود و دیگر در زندگی اجتماعی همچون پدیداری عینی قابل تشخیص نخواهد بود.

Deessentialism: Reducing Religion into NeoEmerging Theosophies (Erfans)(A Critical Discourse Analysis on Pargar’s BBC Persian T.V Programme)

The present study is a Critical Discourse Analysis on twenty four episodes of a BBC Persian T.V programme entitled “Pargar”. The main purpose of this study is to represent how the dominant hegemonic discourse in this special program i.e. secularism discourse wittingly manipulates audience minds so that they acknowledge religion’s survival and existence only in the forms of neoemerging theosophies (Erfans) or individual spiritualties. Indeed, religion is imagined as a missing one in public domain. Articulating discourse of religion in dichotomies such as modern expert/Marja sonati, Erfan/ Fiqh, Religion Essence /Religion rituals, individualism /Marjaism tends to deessentialize all essences presupposed among the traditional believers. Indeed, religious reformation and dereligionism are two strategic approaches which secularism applies to deessentialize religion. As a result of this deessentialism, religion has been transformed into something socalled shallow and neutral so that it cannot be easily recognized as a concrete phenomenon in social life.