مطالعه جنبه‌های روان‌شناختی جامعه‌شناختی کاربری فیس‌بوک بین کاربران ایرانی و عوامل تاثیرگذار بر آنها

سایت‌های شبکۀ اجتماعی در دو دهه اخیر جایگاه ویژه‌ای بین کاربران پیدا کرده‌اند و در این بین سایت فیس‌بوک محبوب‌ترین شبکۀ اجتماعی مورد استفاده بوده است. این سایت در ایران نیز کاربران زیادی دارد و به‌ همین دلیل تحقیق درباره جوانب مختلف آن ضرورت دارد. این مقاله به مطالعه عوامل موثر بر جنبه های روان‌شناختی جامعه‌شناختی کاربری فیس‌بوک می‌پردازد. ما برای شناخت این جنبه‌ها، نظریه استفاده و خشنودی و نمایش را مثلث‌بندی کرده‌ایم و از این طریق پنج جنبه اصلی روان‌شناختی جامعه‌شناختی کاربری فیس‌بوک را شناسایی کرده‌ایم که عبارتند از: جنبه جبرانی کاربری فیس‌بوک، بازنمایی خود، فرایند جامعه‌پذیری، اعتیاد به فیس‌بوک و هویت مجازی. برای مطالعه عوامل موثر بر این جنبه‌ها، سه دسته متغیرهای جمعیت‌شناختی، ویژگی‌های روان‌شناسانه و میزان حضور در فیس‌بوک در نظر گرفته شد و با استفاده از روش پیمایش آنلاین، تحقیق اجرا شد. پرسشنامه به مدت 3 ماه در دسترس بود و 354 پاسخنامه در این مدت گردآوری شد. سپس همبستگی بین متغیرهای مختلف و وجود تاثیر علی بین متغیرهای همبسته با استفاده از نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس تحلیل و در نهایت مدل علی تحقیق با استفاده از نرم‌افزار آموس ارائه شد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که تمام عوامل روان‌شناسانه فرد با تمام جنبه‌های روان‌شناختی جامعه‌شناختی کاربری فیس‌بوک بین کاربران ایرانی همبستگی دارد؛ اما تمام این همبستگی‌ها علّی نیست. نتایج همچنین نشان داد که از بین عوامل روان‌شناسانه، روان رنجوری و خطرپذیری قدرت تبیین‌کنندگی بیشتری دارند، در حالی‌که خودشیفتگی بر هیچ‌یک از جنبه‌های کاربری تاثیر علّی ندارد.

The Study of Effective Factors on PsychoSocial Aspects of Facebook Usage in Iran

This research investigates the relations between personality traits, narcissism and PsychoSocial aspects of Facebook (FB) usage in Iran. Social Networking Sites (SNSs) have attracted many users in the last two decades and become an unavoidably element of users’ everyday life. Facebook, as a biggest and the most popular SNS in the world, has many users in Iran too. However, there is not much research about the effects of Iranian users’ personality on their FB usage’s patterns. Hence, this paper tries to answer this question that how users’ personality traits shape their usage and affect the PsychoSocial aspects of that. I use the BigFive trait taxonomy with NP16 measure of narcissism as the theoretical framework. The BigFive Inventory covers extraversion, neuroticism, openness, conscientiousness, and agreeableness dimensions of personality and these traits with narcissism can provide a comprehend illustration of one’s personality. In order to measure the PsychoSocial aspects of FB usage, I have focused on the 5 facets: compensatory use of FB, selfpresentation on FB, socializing and seeking sexual partners through FB, FB addiction and FB profile as the virtual self. The methodology of this research was online surveying. I designed and published the questionnaire by GoogleDrive.com and after 3 months, 354 answer sheets were gathered. Findings clarify the relations between each personality dimension with each aspect of psychosocial usage of FB. Moreover, the result provides an important set of information about the ways Iranians use FB.