بررسی تاثیر و عملکرد سینمای‌ سیّار امریکا در ایران

سینمای ‌سیّار را در تعریفی ساده‌ می‌توانیم سینمایی متحرک یا قابل حمل بنامیم که امکان نمایش تصاویر متحرک را در هر مکان و فضایی چه داخلی و چه خارجی فراهم می‌آورد. سینمای‌ سیّار به عنوان ابزار موثر تبلیغاتی به‌خصوص بعد از جنگ جهانی دوم و تغییر شیوه‌های سلطه‌گری در دنیا، اهمیت و گسترش بیشتری پیدا کرد؛ زمانی که قدرت‌های بزرگ جهانی برای تثبیت موقعیت و تسلط خود بر کشورهای مستعمره و کشورهای جهان سوم، با استفاده از ابزار تبلیغی ازجمله سینمای سیّار، راهبرد دیپلماسی فرهنگی را پیشه کردند؛ آنچه که هربرت شیلر از آن با عنوان امپریالیسم فرهنگی یاد می‌کند. ایران یکی از معدود کشورهایی است که سینمای سیّار امریکا در آن فعالیت طولانی و گسترده داشته است. این مقاله به این مسئله پرداخته است که دلایل حضور و تاثیر سینمای سیّار امریکا در ایران چه و چگونه بوده و با بهره‌گیری از اسناد و گزارش‌های موجود و از طریق روش توصیفی و تحلیلی نتیجه گرفته است که سینمای سیّار امریکا از طریق برنامۀ اصل چهار ترومن و به قصد جلوگیری از نفوذ کمونیسم و ایجاد کمربند محافظتی برای منافع امریکا در منطقه، کار خود را در ایران آغاز کرده و از سویی به‌تدریج از طریق نمایش فیلم‌های آموزشی و تفریحی در صدد تغییر نگرش‌ها و تبلیغ سبک زندگی امریکایی بوده و از سوی دیگر، به‌واسطۀ فیلم‌های خبری و تبلیغاتی، ضمن تثبیت موقعیت حکومت مورد حمایت خود، قصد تسلط دائمی بر ایران را داشته است.

Studying the Effect and Function of American Mobile Cinema in Iran

Mobile cinema as an effective propaganda tool has had more importance and expansion, especially, after the world war two and changes of dominant techniques in the world. When the world great powers employed the cultural diplomacy strategies to stabilize their situation and dominance on colonies and third world countries using propaganda tools including mobile cinema, which Herbert I. Schiller called it cultural Imperialism. Iran is one of the few countries in which the American mobile cinema has long activated. This paper has considered what was been the causes of presence of American mobile cinema in Iran; and it has concluded using the existing reports and documents through descriptive and analytic methods: American mobile cinema has started its operations through the program of Truman four principle (Point IV Program) and due to prevent Communism influence and producing the protective belt to American interests, and it was gradually operated through showing the educational and recreational films to change views and propagate the American life style, in one side, and through news and propagative films, in other side, stabilizing its supported governance aimed to dominate Iran.