بررسی شاخص‌های عفاف در زنان چادری سریال‌های تلویزیونی ایرانی

عفاف و حجاب از آموزه‌ها و دستورات دینی‌اند که آشنایی افراد با معیارها، الگوها و احکام مرتبط با آنها در فرایند جامعه‌پذیری دینی آنان صورت می‌پذیرد. در این فرایند، فرد با محتوا و معنای این آموزه‌ها آشنا می‌شود و آنها را در موقعیت‌ها و تعاملات زندگی روزمرّۀ خود بکار می‌گیرد. چادر به‌عنوان حجاب برتر مورد نظر دین مبین اسلام، یک پدیدۀ فرهنگی در حوزۀ پوشش زنان است که در طول سالها در سیمای جمهوری اسلامی ایران به نمایش درآمده است. انتخاب این پوشش به‌طور‌معمول نشانه‌ای از تعهد و تقید فرد به موازین شرعی ازجمله در مراودات اجتماعی است. بنابراین، از زنان چادری به عنوان حاملان حجاب برتر بیش از دیگران انتظار می‌‌رود چارچوب‌های عرفی و شرعی پوشش و رفتار را در مواجهه با نامحرم رعایت کنند. این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش است که شاخص‌های عفاف چگونه در زنان چادری سریال‌های تلویزیونی ایرانی بازنمایی شده است. به این منظور شاخص‌های مذکور، پس از استخراج از احکام اسلامی، با استفاده از روش تحلیل محتوای کمّی، در شخصیت‌های چادری 40 سریال از پربیننده‌ترین سریال‌‌های پخش‌شده از تلویزیون ایران در سال‌های پس از انقلاب اسلامی تحلیل شده‌اند. براین‌اساس، 107 شخصیت چادری این سریال‌ها، به صورت تمام‌شماری انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته‌اند. برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات، از نرم‌افزار spss و آمار توصیفی و استنباطی (آزمون کای اسکور) استفاده شده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آنند که در سالهای پس از انقلاب اسلامی، زنان چادری نمایش‌داده‌شده در سریال‌های تلویزیونی، به‌رغم انتخاب حجاب برتر به عنوان پوشش بیرونی که خود معرّف سطحی از تعهد و تقید به مبانی دینی و اصول شرعی است، معیارهای عفاف اسلامی را در تعامل با افراد نامحرم رعایت نکرده‌اند و نحوۀ ارتباط، نگاه وگفت‌وگوی آنان با نامحرم و نیز زینت، مو و اندام آشکار آنها در برابر نامحرم، تفاوت معناداری با دارندگان سایر پوشش‌ها ندارد.

A Survey on Chastity Indices of Chadori Women in IRIB TV Series

Chastity and veil are Religious orders that acquaintance of individuals with their criteria and patterns of them take place in process of their religious socialization. In this process, people understand the content and meaning of these doctrines and use them in the situations and interactions of their everyday lives. Chador as the preferred hijab in Islam is a cultural phenomenon in the field of women’s clothing that has been shown over the years in IRIB. Choosing this cover, including in social relationships is usually a sign of a person’s commitment to religious principles. This research seeks to answer this question that how chastity indicators have been represented in Chadori women of TV series’s, in the years after the Islamic Revolution? In this regard, at first these indicators derived from Islamic law and then analyzed in all Chadori women in 40 most viewed Iranian TV series. Accordingly, a total of 107 Chadori characters from these series have been selected and studied. . SPSS software and descriptive and inferential statistics (Chisquare test) were used to analyze the data. Findings of the research indicate that in the years after the Islamic Revolution, Chadori women, despite choosing the superior hijab, have not followed the criteria of Islamic chastity in their interaction with men. The way they communicate, look and talk with men, also their obvious adornment, hair and body in facing men, have no significant difference with the women who have another kind of covers.