تحلیل دگردیسی گفتمان قدرت قدسی در ادبیات ایران از اوستا تا متون عرفانی

بررسی صورتبندیهایِ گفتمان فرّه ایزدی در متون دوره‌های مختلف، با تمرکز بر اوستا و شاهنامه فردوسی، نشان میدهد که صورتبندیِ عناصر این گفتمان با دگردیسی‌های متعدّد همراه بوده است. در این آثار از میان انبوه معانی و گزاره‌های موجود، برخورداری پادشاهان ایرانی از موهبت فرّه ایزدی، واسطه فیض الهی بودن و حقّ الهی آنان برای حکومت بر مردم، به عنوان دال‌های خاص در شبکه‌ای از عناصر مرتبط و به‌هم‌پیوسته، مفصل‌بندی، برجسته‌سازی و دارای قطعیت معنا شد و معانی دیگر گفتمان فرّه ایزدی، به سبب منظم و هماهنگ شدن دیگر نشانه‌ها حول این نقطه مرکزی و تقلیل و انسداد معنای آنها، به حاشیه‌ رانده شد. این بررسی نشان می‌دهد که گفتمان فرّه ایزدی با استفاده از راهبرد‌های زبانی مانند تکرار گزاره‌های سازگار، غیریت‌سازی، قطعیت گزاره‌های گفتمان خودی، تقلیل‌گرایی، تخلیه معنایی نشانه‌های گفتمان رقیب و حاشیه‌رانی بسیاری از نشانهها، برساخته شده‌ و به عنوان حقیقتی بدیهی و طبیعی‌شده تثبیت شده است.