گزارش باستان‌شناختی اسطوره کیومرث به روایت شاهنامه

اسطوره‌شناسان، رویکردهای گوناگونی به اسطوره داشته‌اند. رویکرد باستان‌شناختی به اسطوره بی‌سابقه است. اگر در گذشته کسانی مانند اوهمریست‌ها تلاش می‌کرده‌اند تا از راه قداست‌زدایی، خدایان اسطوره‌ای را تا حد شخصیت‌هایی زمینی فرو بکاهند، این کار آنها هیچ میانه‌ای با دانش باستان‌شناسی که دانش جدیدی است نداشته و با آنچه در این پژوهش دنبال شده نیز اختلاف ژرف دارد. این تحقیق در پی آن بوده تا اسطوره کیومرث را بر مبنای مباحث دانش باستان‌شناسی گزارش کند. نتیجه‌ شگفت‌انگیزی که به دست آمده، این است: دوره کیومرث مطابق است با دوره پارینه سنگی میانی و انسان کیومرثی مطابق است با انسان نیاندرتال (هوموساپین نخستین)؛ فرهنگ او، فرهنگ موسترین و مختصات آب و هوایی زمان او، مختصات آب و هوایی آخرین عصر یخبندان است. روش‌هایی که در این تحقیق به کار گرفته ‌شده ماخوذ از باستان‌شناسی است (لایه‌نگاری و گونه‌شناسی). این تحقیق می‌تواند سرآغازی بر شناخت اسطوره‌‌ها از دریچه دانش باستان‌شناسی باشد.