تحلیل مضامین پارادوکسیکال مولوی بر اساس روش تحلیلی یونگ

در این مقاله نخست منظورمان را از واژه «پارادوکسیکال» روشن می سازیم. سپس در قالب سه الگوی اساسی خواهیم دید که تعابیر پارادوکسیکال مولوی، یا به ابزاری بلاغی برای آراستن سخن فروکاسته شده، یا در قالب شطحیات خوانده شده و یا به روشی منطقی برای تفهیم مطلب تقلیل یافته است. این الگوها، هرچند در اغلب مواضع راهگشا هستند اما بیشتر در صدد حل وفصل معضل پارادوکس هستند تا معرفت شناسی آن. در این مقاله، با توجه به تفسیری که یونگ از پارادوکس‌های بنیادین در وجود آدمی ارایه می-دهد، چشم‌انداز جدیدی برای تحلیل این مسیله در اندیشه مولوی ارایه شده است. توجه داریم که این مقاله مقارنه و مقایسه اندیشه مولوی و یونگ نیست؛ بلکه صورت‌بندی الگوی یونگ برای تحلیل پارادوکس، و به‌کارگیری این الگو در اندیشه مولوی است. بر اساس این الگو، عارف در ژرف ترین سطوحِ «خویشتن» با پارادوکسی وجودی روبه‌روست و این تناقض عمیق را تضمین کننده بالندگی خویش و حصول معرفت می پندارد.