ادبیات فراتر از جهانِ صفر و یک؛ بررسی ادبیات از دیدگاه منطق فازی

دانستن این موضوع که ادبیات دارای سرشتی فازی است و نه ارسطویی، کمک می‌کند تا مخاطبان و تحلیلگران در مواجهه با متون، نگاه بازتری داشته باشند. ادبیات مانند هر دانش و هنر دیگری، قابلیت ارزیابی دارد و با توجه به منطق حاکم بر آن می‌توان درباره‌ ادبی بودن یا نبودن یک متن داوری کرد. ازاین‌رو، در این پژوهش ابتدا مفاهیمی چون: ادبیات، ادبیات عرفانی، منطق ارسطویی و منطق فازی تبیین شده‌اند و سپس رابطه‌ ادبیات با منطق ارسطویی و فازی بررسی شده است. در این سنجش، با روش تحلیلی، چهار عنصر اصلیِ ادبی بودن یک متن (عاطفه، تخیل، چندمعنایی و فرم) در نموداری فازی همراه با شواهد مثالی از ادبیات فارسی تحلیل شده‌اند. در هر چهار مورد، نتیجه‌ حاصل‎شده نشان می‌دهد که یک متن می‌تواند با دربرداشتن درجه‌ای از هر یک از این چهار عنصر، در دایره‌ ادبیات قرار بگیرد و متناسب با درجه‌ برخورداری از این عناصر، نسبت ادبی آن مشخص می‌گردد؛ در نتیجه لزومی ندارد که به شکل منطق دوارزشی و مطلقِ صفر‌ویک در منطق ارسطویی، همه‌ عناصر را در بالاترین درجه‌ ممکن دارا باشد. به این ترتیب ثابت می‌شود که منطق حاکم بر ادبیات، منطق فازی است.

Literature beyond the world of zero and one A review of the literature from the perspective of Fuzzy logic

To know this subject that the literature has Fuzzy nature not Aristotelian, can help audiences and analyzers to have a more open view when dealing with texts. Literature, like any other science and art, has the ability to be evaluated, and according to the logic that governs it, one can judge whether any text is literary or not. For this reason, concepts such as literature, mystical literature, Aristotelian logic and fuzzy logic have been defined in this research, and then the relationship between literature and Aristotelian and fuzzy logic has been investigated. In this analysis, four main literary elements of a text (emotion, imagination, polysemy and form) have been analyzed in a fuzzy diagram along with an example of Persian literature. In all four cases, the result shows that a text can be placed in the circle of literature by having a degree of each of these four elements, and its literary ratio is determined according to the degree of these elements. In all four cases, the result shows that a text can be placed in the circle of literature by having a degree of each of these four elements, and its literary ratio is determined according to the degree of these elements.