نقد رمان «شکار کبک» از رضا زنگی‌آبادی براساس مبانی روان‌شناسی ژاک لاکان

ژاک لاکان بدون‌شک یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های دانش روان‌شناسی بعد از زیگموند فروید است که اندیشه‌هایش نه‌تنها در زمینه روان‌شناسی، بلکه در سایر زمینه‌ها همچون ادبیات، انسان‌شناسی، علوم اجتماعی و مطالعات زنان اثرگذار بوده است. مهم‌ترین ایده این روان‌شناس، تشریح فرایند فردیت، ذیل نظام سه‌گانه «ساحت‌های خیالی»، «نمادین» و «امر واقع» است. دیدگاه‌های وی که در شرح ایده‌هایش در زمینه سوبژکتیویته و ناخودآگاه، به اصطلاحاتی همچون استعاره و مجاز توجهی ویژه دارد، در مطالعات ادبی در مرکز توجه قرار گرفته است و یکی از شاخه‌های نقد روان‌شناسانه، خوانش متون ادبی براساس آموزه‌های اوست. رمان «شکار کبکِ» رضا زنگی‌آبادی ازجمله آثار داستانی سالیان اخیر است که مورد اقبال مخاطبان و منتقدان قرار گرفته است. این رمان، سرگذشت نوجوانی معصوم را روایت می‌کند که به دلیل مصائب و پیش‌آمدهای زندگی‌، به قاتلی بی‌رحم تبدیل می‌شود. مقاله حاضر در صدد است تا به شیوه توصیفی تحلیلی با رویکرد تحلیل مضمون و با در نظر گرفتن مبانی فکری ژاک لاکان، این رمان را تحلیل کند و در پی ارزیابی میزان تاثیر عواملی همچون، فقدان مادر و سایر ابژه‌های جانشین مادر و همچنین ناکارآمدی پدر و نقش منفی سایر ابژه‌های جانشین پدر، در فرایند تبدیل «قدرت» از نوجوانی معصوم به فردی روان‌پریش و منزوی است. نتایج نشان می‌دهد گذار این شخصیت از دوران کودکی به بزرگسالی یا به تعبیر لاکان، از «ساحت خیالی» به «ساحت نمادین» به دلیل فقدان مادر و ناکارآمدی نقش پدر که از نظر لاکان گره‌گاه روانی سوژه در ساحت نمادین محسوب می‌شود باعث تعلیق دائمی و بدگمانی او نسبت به نظم اجتماعی و درنتیجه پناه‌بردنش به دامن ابژه‌های مادرانه شده است. موضوعی که به دلیل تعارض با ماهیت ساحت نمادین، زمینه شکل‌گیری اختلال‌هایی همچون پارانویا، ترس، انزوا و بدگمانی را در این شخصیت فراهم آورده است.

Critique of Reza Zangiabadi's Novel Shekare Kabk (Hunting in Quebec) Based on Jacques Lacan Psychology’s Theory

Jacques Lacan is undoubtedly one of the most influential figures in the science of psychology after Sigmund Freud, whose ideas have been influential not only in the field of psychology, but also in other fields such as literature, anthropology, social sciences and women's studies. The most important idea of this contemporary psychologist is to describe the process of individuality under the threefold system of imaginary and symbolic and the realm of reality. Reza Zangiabadi's novel Shekare Kabk (Hunting in Quebec) is one of the remarkable works of recent years, which, in addition to its success among the audience, has been selected as a novel by the jury of the 12th Golshiri Foundation Literary Award. This novel tells the story of an innocent teenager who turns into a ruthless murderer due to the hardships and events of life. The present article, written in a descriptiveanalytical manner, seeks to examine the process of transforming Ghodrat from an innocent adolescent into a psychotic and isolated person, using Jacques Lacan's ideas. The results show that the transition of this character from the imaginary to the symbolic realm, which is accompanied by the absence of the mother, due to the negative and dysfunctional role of the father which according to Lacan is the subject's psychological node in the symbolic realm causes his permanent suspension and suspicion of social order. As a result, she has taken refuge in maternal objects. This is in conflict with the nature of the symbolic realm and results in mental disorders such as paranoia, fear, isolation and suspicion in the subject.