تحلیل محتوا و ساختار در تاویل‌های‌ مثنوی معنوی

تاویل به معنی بازگرداندن چیزی به اصل آن است که درواقع پیشینه آن را باید در هرمنوتیک یونان جست‌وجو کرد. هرمنوتیک نظریه عمل فهم در جریان روابطش با تفسیر متون است. عارفان به تاویل و باطن قرآن بسیار توجه داشته‌اند. مولانا نیز در مثنوی از تاویل بهره برده است. او به تاویل بسیار گسترده می‌نگرد و تاویل را خاص قرآن نمی‌داند؛ به همین سبب از تاویل در موضوعات مختلفی بهره می‌برد. روش پژوهش در این مقاله اسنادی کتابخانه‌ای و هدف آن تحلیل انواع تاویل در سه دفتر مثنوی از نظر محتوا و ساختار است. تاویل‌های به‌کاررفته در سه دفتر مثنوی براساس موضوع عبارتاند از: تاویل آیات قرآن و احادیث، تاویل داستان‌های پیامبران، تاویل مباحث عرفانی، شرعی و فقهی، اخلاقی و فلسفی. با بررسی سه دفتر مثنوی معنوی 136 تاویل در این موضوعات استخراج شد که بیشتر آنها را تاویل آیات قرآن تشکیل می‌داد. مولوی از شگردهای مختلفی برای بیان تاویل بهره برده است؛ تاویل از زبان شخصیت‌های داستان، تاویل در قالب تشبیه و استعاره، تاویل تمثیلی و تاویل سببی از آن جمله است.

A study of the content and structure of interpretation in the spiritual Masnavi

Interpretation means returning something to its original state, the background of which is to be found in Greek hermeneutics. Hermeneutics is the theory of the act of understanding in its relation to the interpretation of texts. Mystics have paid much attention to the interpretation and content of the Qur'an. Rumi has also used interpretation in Masnavi.He looked at interpretation very broadly and did not consider interpretation specific to the Qur'an; For this reason, he has used interpretation on various topics. The research method in this article is descriptive and its purpose is to study the types of interpretations in the three books of Masnavi in terms of content and structure. The interpretations used in the three books of Masnavi based on the subject are: interpretation of Quranic verses and hadiths, interpretation of the stories of the prophets, interpretation of mystical, religious and jurisprudential, moral and philosophical issues.By examining the three books of Masnavi Manavi, 136 interpretations were extracted on these subjects, most of which consistes of interpretations of Quranic verses. Rumi has used various tricks to express interpretation; Interpretation from the language of the characters of the story, interpretation in the form of similes and metaphors, allegorical interpretation and causal interpretation are among them.