بررسی معنایی-منظوری گزاره‌های امری در غزلیات حافظ و ارتباط آنها‌ با سبک فردی حافظ

بررسی معنایی-منظوری گزاره‌های امری از موضوعات مرتبط با بلاغت (علم معانی) است. در نتیجه این بررسی‌ می‌توان جهت‌گیری اندیشه و دل‌سپردگی شاعران را به موضوعات مختلف دنبال کرد؛ زیرا معمولاً برداشت اولیه از گزاره‌های امری، امر و دستور است، درحالی‌که شاعران از گزاره‌های امری، معانی و اغراض مختلفی را در نظر دارند و این موضوع در اشعار حافظ با توجه به ساختار تعلیلی استنتاجی بیشتر جملات امری اهمیّت بیشتری دارند؛ در این مقاله، گزاره‌های امری حافظ در 250 غزل نخست دیوان حافظ به روش تحلیل محتوا (رویکرد توصیفی تحلیلی) بررسی شده‌اند و در نهایت مشخص شده که در 250 غزلِ نخستِ دیوان حافظ (معادل 2098 بیت)، در 724 بیت، جمله امری (554 بیت دارای امر مثبت و 170 بیت دارای امر منفی) وجود دارد و حافظ از این منظر، امرکننده بزرگی است. از این تعداد، بسامد جملات امری با معانی تمنایی و ارشادی بالاست و شاید یکی از دلایل تفال‌زدن به دیوان حافظ همین موضوع باشد. در بیش از 35 درصدِ این ابیات، از ساخت جملات مرکب امری تعلیلی/ استنتاجی استفاده شده، به ‌گونه‌ای‌که خواننده پس از خواندن آن جملات امری، از نظر ذهنی اقناع می‌شود و تلخی نصیحت را فراموش می‌کند. در این مقاله همچنین جملات امری حافظ، بر اساس نوع گوینده، مخاطب و طلب بررسی شده‌اند و در تمام موارد سعی شده بین نتایج و سبک فردی حافظ ارتباطی جست‌وجو شود.

Examining the meaning of imperative propositions in Hafez's lyric poems and their relationship with Hafez's personal style

Examining the meaning of imperative propositions is one of the topics related to rhetoric (semantics). As a result of this study, it is possible to follow the orientation of poets' thoughts and interests on various topics; Because usually the initial interpretation of imperative propositions is imperative and order, while poets consider different meanings and intentions of imperative propositions, and this issue is more important in Hafez's poems due to the analyticalinferential structure of imperative sentences; A topic that unfortunately has not been well explored. Therefore, in this article, Hafez's imperative propositions in the first 250 lyric poems of Hafez's Divan have been studied by content analysis method (descriptiveanalytical approach) and finally it has been determined that in the first 250 lyric poems of Hafez Divan (equivalent to 2098 bits), in 724 verses,there are imperative sentences (554 beits have a positive imperative and 170 beits have a negative imperative) and Hafez is a great imperativeer from this point of view.Of these, the frequency of imperative sentences with the meanings of desire and guidance is high, and perhaps this is one of the reasons for Fortune telling with Divan Hafez.In more than 35% of these poems, the construction of compound imperative sentenceanalytic / inferential sentences is used, in such a way that the reader, after reading those imperative sentences, is mentally convinced and forgets the bitterness of the advice. In this article, Hafez's imperative sentences are also examined based on the type of speaker, audience and demand, and in all cases, an attempt is made to find a connection between Hafez's personal style and its results.