کاربردی‌شدگی فعل «گفتن» در فارسی نو

یکی از فرایندهای تغییر زبانی، کاربردی شدگی است و از جمله محصولات این فرایند، گفتمان‎نماها هستند. گفتمان‎ نماها عناصر زبانی هستند که کلام را یکپارچه می‎کنند و به گفتمان اجازۀ انحراف از مسیر اصلی خود را نمی‎ دهند. هدف این مقاله، بررسی کاربردی شدگی فعل «گفتن» در فارسی نو است. به منظور بررسی دقیق تر، فارسی نو را به دو دورۀ مجزا تقسیم کرده‎ ایم؛ فارسی نو متقدم (از قرن چهارم تا اواخر هفتم) و فارسی معاصر. در فارسی نو متقدم، فعل «گفتن» در مقام فعل اصلی واژگانی در معناهای «بیان کردن» و «نامیدن» کاربرد داشته است و بیان‎کنندۀ مفهوم وجهیت استقرایی نیز بوده و در ساخت های غیرشخصی شرکت می کرده است. این جزء زبانی در فارسی معاصر با حفظ نقش‌‎های قبلی از رهگذر فرایند کاربردی‎‌شدگی به گفتمان‎ نما تبدیل شده است. در این نقش متاخر، فعل «گفتن» به صورت های «می گم» و «بگو» درآمده است و نقش‌ های «شروع گفتمان»، «تغییر موضوع» و «اشاره به اطلاعات جدید در گفتمان» را بر عهده دارد. بسامد وقوع گفتمان‎ نمای «می‎گم» بیشتر از گفتمان‌‌نمای «بگو» است. داده های این پژوهش، مستخرج از کتاب ‌های نگاشته‌شده به زبان فارسی نو متقدم، اینترنت و فیلم های تلویزیونی است. از آن جا که گفتمان نماها بیشتر در گونۀ گفتاری یافت می شوند، در فارسی معاصر برای بررسی نقش متاخر گفتمان نمایی «گفتن» فیلم‌های تلویزیونی برگزیده شدند.

The Prammaticalization of the Verb goftan In New Persian

One of the language change processes is pragmaticalization, and among the products of this process are discourse markers.Discourse markers are the language elements that make the discourse homogeneous and do not allow discourse to deviate from its original path.This paper aims to investigate the pragmmaticalization of the verb goftan (i.e. sayying) in New Persian. In order to investigate more exactly, we have divided New Persian into two separate periods: Early New Persian and Modern Persian.In early New Persian, the verb goftan functioned as the main lexical verb in the meanings of to say and to name”, expressed the concept of inductive modality and also participated in impersonal constructions.In Modern Persian, in addition to conserve previous functions, this linguistic element is evolved into a discourse marker through pragmmaticalization.In this new function, goftan also appears in two other forms as migam and begu and functions as initiating discourse, changing the topic, and referring to new information. The token frequency of migam is more than begu.The research data has been extracted from the books written in Early New Persian language, internet, and TV movies.Because discourse markers are mostly found in the spoken variety, the TV movies have been chosen in order to investigate functions of the verb goftan as a discourse marker in Modern Persian.