تحلیل ریخت‌شناختی قصّه سلیمان(ع) در ترجمه تفسیر طبری

در پژوهش حاضر قصّۀ سلیمان(ع) که از شناخته شده ترین قصّه‌های دینی در جهان است و در ترجمه تفسیر کهن طبری هم روایت شده، بر پایۀ نظریّۀ ریخت‌شناسی «پراپ» ارزیابی شده است. در این قصّه، شمارگان شخصیت‌ها و خویش کاری های آنها با چارچوب نظریّۀ پراپ و تبصره های نظریّۀ او، همخوانی بسیار نزدیکی داشته و هر سه حرکت قصّه، حرکت‌هایی از گونه نخست الگوهای حرکتی شش گانه پراپ را نمایش داده اند. از آنجا که نظریّۀ پراپ بر پایۀ مقایسۀ ساختار قصّه های پریان روسی سامان پذیرفته و به شاخ و برگ های کمّیت زای قصّه ها چندان توجّهی نداشته، در مطالعۀ قصّه ای از ردۀ قصّه های قرآنی نیز سودمند واقع شده است. حوادثی که در قصّۀ سلیمان(ع) اتّفاق افتاده، بسیار مشابه حوادث قصّه‌های پریان است و نویسنده را بر آن داشته تا دادوستد های تاریخی میان این دو قصه را نتیجه گیری کند.

Morphology of the story of Solomon (pbuh) in Tarjomehye Tafsir –e –Tabari

In this research the story of Solomon (pbuh), one of the wellknown religious stories in the world that has also been narrated in Tarjomehye TafsireTabari (Persian translation of Tabari’s commentary of Quran) is analyzed and evaluated based on Propp’s morphology of the Folktale. The number of characters and their functions in this story are in accordance with the framework and notes of Propp’s model, and all of the three movements of the story have displayed the patterns suggested as the first of the sextet movement patterns of this model. Since Propp’s theory has been organized by studying the structures of the Russian fairy tales and pays less attention to cumulative embellishments in the tales, it is proved to be useful in studying Quranic stories. The events happened in Solomon (pbuh) story, are too similar to fairy tale events and based on that the author came to the conclusion that there is historical intertextual relationship between them.