خوانش انتقادی مجموعۀ «بنی‌آدم» بر اساس رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی «تئو ون‌لیوون»

مجموعۀ «بنی آدم»، شامل شش داستان از زندگی انسان های معاصر است. کنش‌های شخصیت ها، بازتابی از فضای اجتماعی و سیاسی نویسنده است. در مقالۀ حاضر، این مجموعه داستان از منظر اصول نشانه شناسی اجتماعی «ون‌لیوون» بررسی شده است تا مشخص شود که دولت آبادی با استفاده از چه شگردهایی در کنشِ کنشگران، آسیب های اجتماعی و سیاسی موجود در جامعه را بازنمایی می‌کند؟ برای نیل به این هدف، داستان ها به روش توصیفی - تحلیلی و بر اساس اصول نشانه شناسی اجتماعی ون‌لیوون بررسی شد. یافته ها نشان می دهد که صورت روایی داستان، در فضای تخیلی و سوررئال در برگیرنده آسیب های اجتماعی و سیاسی است. تفکیکِ قاب‌بندی داستان ها در زیرساخت از تقابل سنت و مدرنیته، حق و ناحق، خوددوستی و دیگردوستی پرده برمی دارد. اقتدار شخصی و غیرشخصی موجود در داستان ها در لایه های زیرین از سلطۀ فرد بر فرد و دولت بر مردم سخن می گوید. غیاب جنس زن و عدم نام گذاری و انکار او، از امحای وجود زنان در جامعۀ مردسالار ایران خبر می دهد.

Critical reading of Dolatabadi's BaniAdam collection based on Theo Van Leeuwen 's social semiotics approach

The BaniAdam collection includes six stories from The Lives of Contemporary Humans. The actions of the characters are a reflection of the author's social and political atmosphere.In this paper, this collection of stories has been examined from the perspective of Van Livon's principles of social semiotics to determine what tacticsDolatabadi in the action of the actors uses to represent the social and political harms in society.To achieve this goal, the stories were studied in a descriptiveanalytical method based on the principles of Van Leeuwen 's social semiotics.The findings show that the narrative form of the story, in the imaginary and surreal atmosphere, includes social and political harms.The separation of the framing of stories in the infrastructure reveals the opposition between tradition and modernity, right and wrong, selfishness and otherness.The personal and impersonal authority in the lower layers of the stories speaks of the domination of the individual over the individual and the state over the people.The absence of female, lack of her naming and denial indicate the ignoring of women in the patriarchal society of Iran at that time.