طراحی الگوی کارآفرینی اجتماعی در آموزش و پیشگیری دیابت در ایران با رویکرد داده بنیاد

زمینه و هدف: کارآفرینان اجتماعی می توانند اثربخش تر از دولت ها نیازهای اساسی برای آب، فاضلاب، مراقبت‌های بهداشتی اولیه یا مراقبت‌های تخصصی را پاسخ دهند. با توجه به عدم وجود الگوی کارآفرینی اجتماعی در آموزش و پیشگیری دیابت در ایران، این مطالعه با رویکرد نظریه داده بنیاد به طراحی الگو از دیدگاه متخصصان و کارآفرینان فعال در این حوزه پرداخته است.مواد و روش ها: این پژوهش یک مطالعه کیفی است که با روش داده بنیاد انجام شد. انتخاب شرکت‌کنندگان با روش نمونه‌گیری نظری بود. معیارهای انتخاب شامل فعالان بخش دیابت، کار آفرینان اجتماعی، مسوولین وزارت بهداشت در حوزه دیابت، سازمانهای مردم نهاد بودند. نمونه گیری تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. حد اشباع 12 نفر بود. گردآوری داده ها با استفاده از مصاحبه های عمیق انجام شد. بر اساس روش گراندد تئوری اشتراووس و کوربین(2014) مصاحبه ها تحلیل گردید. فرایند تحلیل از طریق نرم افزار اطلس تی آی نسخه 9 انجام گردید.یافته ها: تعداد 435 کد اولیه در قالب 21 زیر مضمون و 12 مقوله شناسایی گردید. الگوی کارآفرینی اجتماعی شامل پیشایندها، مداخلات و تعاملات و پیامدها بود. پیشایندها شامل آموزش و توانمند سازی، محرومیت زایی، جذب و تولید منابع، حفاظت مالی و حمایت طلبی بود. مداخلات و تعاملات شامل آموزش آبشاری و همتایان، تامین مالی و سرمایه گذاری، توانمند سازی و ظرفیت سازی سمن ها، جهت دهی و هدایت بیماران، کسب انتفاع  و سود آوری مالی، مشاوره و پژوهش، همکاری و هماهنگی بین بخشی و در نهایت پیامدها شامل مقولات ارتقای سواد سلامت، بین المللی سازی اقدامات، حرفه ای گرایی در پیشگیری و آموزش دیابت، مراکز تخصصی دیابت، نظارت و پایش دیابت بوده است.نتیجه گیری: برای اثربخشی بیشتر فعالیت های آموزش و پیشگیری دیابت باید از الگوهای مدرن و سازمان یافته تر مانند کارآفرینی اجتماعی بهره گرفت. بازمهندسی ساختار انجمن ها، بازتعریف نقش و تعاملات با وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و استفاده از بازرایابی اجتماعی و کسب انتفاع و مدیریت هزینه ها می تواند در پیشبرد اهداف برنامه های ملی پیشگیری و کنترل دیابت در کشور نقش به سزایی داشته باشد. با اتخاذ رویکردهای نوآورانه در ارتقای سلامت و تندرستی جامعه می توان آموزش و پیشگیری دیابت را اجرا نمود. 

designing a model of social entrepreneurship in diabetes education and prevention in iran: a grounded theory

background and objectives: social entrepreneurs respond more effectively than governments to basic needs for water, sanitation, primary health care or specialized care. considering the lack of a social entrepreneurship model in diabetes prevention and education in iran, this study has designed this model with a grounded theory.materials and methods: this research was a qualitative study using grounded theory method. the theoretical sampling was used to selection of participants. the selection criteria included diabetes activists, social entrepreneurs, officials of the ministry of health, non-governmental organizations. the theoretical saturation limit was 12 experts. data collection was done using in-depth interviews. interviews were analyzed based on the grounded theory method of strauss and corbin (2014). the analysis process was done through atlas ti. 9 software.results: 435 codes were identified in 21 sub-themes and 12 categories. the model of social entrepreneurship included antecedents, interventions and interactions and consequences. the antecedents included education and empowerment, deprivation, attraction and production of resources, financial protection and patronage. interventions and interactions included cascading education and peers, financing and investment, empowerment and capacity building of the ngos, orientation and guidance of patients, profit and financial gain, consultation and research, cooperation and inter-departmental coordination. the consequences include the categories of improving health literacy, internationalization of actions, professionalism in diabetes prevention and education, specialized diabetes centers, diabetes supervision and monitoring.conclusion: for more effectiveness of diabetes education and prevention activities, modern and more organized models such as social entrepreneurship should be used. reengineering the structure of associations, redefining the role and interactions with the ministry of health and medical education, and using social audits and obtaining benefits and cost management can play a significant role in advancing the goals of national diabetes prevention and control programs in the country.