اثربخشی برنامه آموزشی مبتنی بر نظریه رفتار برنامه ریزی شده بر مصرف نوشیدنی‌های شیرین شده در دانش آموزان ابتدایی

زمینه و هدف: مصرف نوشیدنی‌های شیرین شده در بین دانش‌آموزان دوره ابتدایی روز به روز در حال افزایش می‌باشد. این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی برنامه آموزشی مبتنی بر نظریه رفتار برنامه ریزی شده بر مصرف نوشیدنی‌های شیرین شده در دانش آموزان ابتدایی انجام شد. روش بررسی: این مطالعه کارآزمایی آموزشی بر روی 155 نفر (75 نفرگروه آزمون و 80 نفرگروه کنترل) از دانش آموزان دوره ابتدایی شهر اراک انجام شد. داده ها از طریق پرسش نامه محقق ساخته براساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده جمع آوری شد. سپس پویش آموزشی طی یک ماه شامل رویدادهای بازی، نمایش، نمایشگاه نوشیدنی‌های سالم، مسابقه نقاشی با حضور والدین و معلمین و همچنین جلسه آموزش مخصوص والدین برای گروه آزمون انجام شد. برای گروه کنترل برنامه های آموزشی معمول اجرا شد. یافته ها: میانگین سنی دانش‌آموزان شرکت کننده در‌این مطالعه 10/73±0/93 سال و میزان مصرف نوشیدنی شیرین آنها 2/44±3/75 لیوان در روز بود. سه ماه بعد از مداخله آموزشی دانش‌آموزان و همچنین مادران آنها در هر دو گروه آزمون و کنترل به طور معنی داری نوشیدنی شیرین شده کمتری نسبت به قبل از مداخله مصرف کردند، اما ‌این کاهش مصرف درگروه آزمون به طور معنی داری بیشتر از گروه کنترل بود (0/001>p). بعد از مداخله، درگروه آزمون میانگین نمره نگرش، هنجارذهنی، کنترل رفتاری درک شده و قصد کاهش مصرف نوشیدنی شیرین به طور معنی داری افزایش یافت(0/001>p) اما درگروه کنترل تفاوت معنی داری مشاهده نشد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج‌ این مطالعه طراحی و اجرای پویش آموزشی بر مبنای تئوری رفتار برنامه ریزی شده در مدارس می تواند سبب کاهش مصرف نوشیدنی‌های شیرین شده در دانش‌آموزان و مادران آنها شود.

the effectiveness of an educational program based on the theory of planned behavior on the consumption of sugar-sweetened beverages among primary school students

background and objectives: consumption of sugar-sweetened beverages among elementary students is increasing daily. therefore, this study aims to determine the effectiveness of an educational program based on the theory of planned behavior on the consumption of sugar-sweetened beverages among elementary students.materials and methods: this educational trial study was performed on 155 elementary students (75 in the experimental group and 80 in the control group). data were collected through a researcher-made questionnaire based on the theory of planned behavior. then, the educational campaign including games, roleplay, exhibition of healthy drinks, the painting competition with parents and teachers, and also a parent’s training session for the experimental group was carried out for a month. routine training program has been implemented for the control group.results: the mean age of students participating in this study was 10.73±0.93 years their consumption of sugar-sweetened beverages was 3.87±2.59 glasses per day. three months after the educational intervention, students and their mothers in both experimental and control groups consumed significantly less sugar-sweetened beverages than before the intervention, but this reduction in consumption in the experimental group was significantly greater than was the control group after the intervention (p<0.001). in the experimental group, the mean score of attitudes, subjective norms, perceived behavioral control and the intention to reduce the consumption of sugar-sweetened beverages increased significantly (p<0.001), but no significant difference was observed in the control group.  conclusion: according to the results of this study, designing and implementing an educational campaign based on the theory of planned behavior in schools can reduce the consumption of sweetened beverages in students and their mothers.