شناسایی عوامل موثر بر تجویز و مصرف غیرمنطقی داروهای تزریقی براساس درک و تجربه ذی نفعان

زمینه و هدف: استفاده بالا از داروهای تزریقی از سوی سازمان جهانی بهداشت به عنوان معضلی در کشورهای در حال توسعه شناخته شده است که در مواردی بیش از70درصد تزریقات غیرضروری بوده و می تواند در اشکال دیگر دارویی تجویز گردد. این مطالعه با هدف شناسایی عوامل موثر بر تجویز و مصرف غیرمنطقی داروهای تزریقی در بین پزشکان و مردم در ایران انجام گرفت. مواد و روش ها: مطالعه حاضر با رویکرد کیفی به روش تحلیل محتوای قراردادی انجام شد. مشارکت کنندگان 27نفر شامل سیاستگذاران حوزه دارو، پزشکان و مردم بودند. نمونه گیری به صورت مبتنی بر هدف و با روش گلوله برفی شروع شد و تا اشباع داده ها ادامه یافت. گردآوری داده ها بصورت مصاحبه نیمه ساختاریافته از مهر ماه تا اسفند ماه 99 انجام گرفت و با استفاده از نرم افزارmaxqda2020 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد از دیدگاه سیاستگذاران حوزه دارو، عوامل موثر شناسایی شده بر تجویز و مصرف غیرمنطقی داروهای تزریقی شامل 3مضمون اصلی(زنجیره تامین دارو، تجویز غیرمنطقی دارو توسط پزشکان و مصرف غیرمنطقی دارو توسط بیماران)، 8طبقه و 21زیرطبقه و براساس تجربه پزشکان شامل 2مضمون اصلی (تجویز غیرمنطقی دارو توسط پزشکان و مصرف غیرمنطقی دارو توسط بیماران)،6طبقه و26زیرطبقه می باشد، همچنین به تجربه مردم عوامل موثر شناسایی شده شامل 2مضمون اصلی(تجویز غیرمنطقی دارو توسط پزشکان براساس درک مردم و مصرف غیرمنطقی دارو توسط بیماران براساس تجربه مردم)، 5طبقه و15زیرطبقه می باشد. نتیجه گیری: پیشگیری از تجویز و مصرف غیرمنطقی داروهای تزریقی نیازمند اولویت قراردادن آن در نظام سلامت است و اولین اقدام اساسی، شناخت عوامل موثر می باشد. براساس یافته های این مطالعه از مهمترین عوامل، تولید دارو نامتناسب با نیاز بازار، دسترسی راحت به داروها از طریق داروخانه ها، انگیزه های اقتصادی و اعتقاد به اثربخشی و سرعت عمل بالاتر داروهای تزریقی بشمار می روند. لذا نتایج این تحقیق می تواند مورد توجه مدیران نظام سلامت کشور قرار گیرد تا با رفع عوامل موثر، به ارتقای سلامت جامعه کمک نمایند.

identifying the factors affecting the irrational prescription and use of injectable drugs based on the perception and experience of the stakeholders

background and objective: high use of injectable drugs is recognized by the world health organization as a problem in developing countries, where in more than 70% of injections are unnecessary and can be prescribed in other forms of drugs. the aim of this study was to identify the factors affecting the irrational prescription and use of injectable drugs among physicians and people in iran.materials and methods: the present qualitative performance study was performed by conventional content analysis. participants included drug policymakers, physicians, and the public. target-based sampling started with snowball method and data saturation continued. data were collected through semi-structured interviews from october to march1999and analyzed using maxqda2020 software.results: the results showed that from the point of view of drug policy makers, the identified effective factors on the prescription and irrational use of in jectable drugs include 3 main themes (drug supply chain, irrati onal prescribing of drugs by doctors and irrational use of drugs by patients), 8 categories and 21 subcategories and based on the experience of physicians, it consisted of two main themes (irrational prescription of drugs by physicians and irrational use of drugs by patients), 6 categories and 26 subcategories, also, according to people’s experience, the identified effective factors included two main themes (irrational prescription of drugs by physicians based on people’s perception and irrational use of drugs by patients based on people’s experience), 5 categories and 15 subcategories.conclusion: prevention of prescription and irrational use of injectable drugs requires prioritizing it in the health system and the first basic step is to identify the effective factors that based on the study findings of the most important causes of drug production disproportionate to market needs, easy access to drugs through pharmacies, economic view the medical profession and speed of action of injectable drugs are considered. therefore, the results of this research can be considered by the managers of the country’s health system to help promote community health by taking effective factors