ارزشیابی تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بر رفتارهای ارتقادهنده سبک زندگی سالم در افراد مستعد بیماری قلبی-عروقی

زمینه و هدف: بیماری‌های قلبی و عروقی یکی از علل اصلی ناتوانی و مرگ در سراسر جهان محسوب می شوند. شواهد نشان می دهد که بسیاری از عوامل اجتماعی و فردی مرتبط با سلامتی، قابلیت اصلاح و تعدیل دارند. این مطالعه با هدف ارزشیابی تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بر رفتارهای ارتقادهنده سبک زندگی سالم در افراد مستعد بیماری قلبیعروقی انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه نیمه تجربی بر روی 180 نفر افرادی که حداقل دو ریسک فاکتور از پنج ریسک فاکتور بیماری قلبی و عروقی (استعمال دخانیات، دیابت، فشار خون، چربی خون بالا و چاقی) را داشتند انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه هایی شامل پرسشنامه سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت، پرسشنامه سلامت عمومی و پرسشنامه مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بود که طی سه مرحله (قبل،  بلافاصله و پنج ماه پس از مداخله آموزشی) تکمیل گردید. مداخله آموزشی شامل پنج جلسه آموزش مبتنی بر الگو بود. داده ها با استفاده از آزمون های آماری مرتبط در spss تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: نتایج نشان داد که مداخله آموزشی بر بهبود برخی از ابعاد سبک زندگی، شامل ابعاد تغذیه، فعالیت جسمانی، روابط بین فردی، مدیریت استرس و مسئولیت پذیری سلامت موثر بود. همچنین، میانگین فشار خون و میانگین مصرف دخانیات افراد پس از مداخله کاهش معنا داری را نشان داد. همچنین مداخله آموزشی منجر به بهبودی در سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی شامل حساسیت درک شده، شدت درک شده و منافع درک شده شد (0/001>p)نتیجه گیری: مداخله مبتنی بر الگوی تغییر رفتار فردی منجر به بهبود برخی از ابعاد سبک زندگی، سازه های الگو، و پیامدهای بالینی شد. به منظور اثرگذاری وسیع تر و ایجاد تغییرات پایدار، استفاده از الگوهای تغییر رفتار که بصورت اکولوژیک عوامل بین فردی و سازمانی و اجتماعی را نیز مدنظر قرار دهند پیشنهاد می شود. 

Effectiveness the Theory-Based Intervention Based on Health Belief Model on Health Promotion Lifestyle in Individuals Susceptible to Cardiovascular Diseases

Background and Objective: Cardiovascular diseases are a main reason of disability and death around the world. Evidence suggests that many social and individualbased healthrelated factors are changeable and modifiable. The aim of this study was to evaluate the effect of a theorybased intervention based on the health belief model on healthpromoting lifestyle behaviors in individuals susceptible to cardiovascular diseases.Materials and Methods: In this quasiexperiment, we recruited 180 individuals having at least two risk factors out of five cardiovascular risk factors, including smoking, diabetes, hypertension, high cholesterol, and obesity. Data were gathered in three phases (before, immediately after, and five months after implementing the intervention) using the healthpromoting lifestyle questionnaire (HPLQ), general health questionnaire (GHQ), and a designed questionnaire to measure the health belief model constructs. The intervention included five training sessions based on the health belief model. Data were analyzed using the statistical tests in the SPSS.Results: Findings showed that the theorybased educational intervention was effective in improving some domains of lifestyle, including nutrition, physical activity, interpersonal relationships, stress management and health accountability. Also, the mean blood pressure and the mean tobacco use showed a significant decrease in the intervention group after the intervention. Educational intervention also led to improvements in health belief model constructs including perceived susceptibility, perceived severity and perceived benefits (P<0.001).Conclusion: Intervention based on an individualbased health behavior change model resulted in improving some lifestyle dimensions, model’s constructs and clinical outcomes. In order to provide wider and sustained changes, using ecologic models of behavior change including interpersonal, organizational and communitybased models are suggested.